The social in social media writing

Subtitle:the impact of age, gender and social class indicators on adolescents' informal online writing practices

Dit proefschrift behandelt sociale variatie in de informele online schrijftaal van tieners. We bestuderen 400000 chatberichten geproduceerd op de populaire sociale media Facebook Messenger en WhatsApp door meer dan 1000 Vlaamse tieners. De talige variabelen zijn verschillende ‘afwijkingen’ van de formele Nederlandse schrijftaal (bv. typische chattaalkenmerken zoals emoji, of traditionele niet-standaardtaligheid zoals regionaal taalgebruik), maar ook algemenere teksteigenschappen (bv. gemiddelde zinslengte). We onderzoeken de talige impact van leeftijd, gender en sociale-klasse-indicatoren als de studierichting van de jongeren en het beroep van hun ouders. Significante stilistische variatie wordt met generalized linear mixed models waargenomen voor alle sociale variabelen, die bovendien ook met elkaar interageren. Oudere tieners, theoretisch opgeleide ASO-leerlingen en jongeren uit de bovenklasse produceren standaardtaligere chatberichten dan respectievelijk jonge tieners, praktisch opgeleide BSO-leerlingen en jongeren uit de arbeidersklasse. Leerlingen die een ‘hybride’ TSO-opleiding volgen, nemen geen talige tussenpositie in, maar hanteren een meer variabele online schrijfstijl. Jongens en meisjes blijken verschillende soorten niet-standaardtaligheid te verkiezen: jongens prefereren traditionele niet-standaardtalige kenmerken (bv. regionaal taalgebruik) terwijl meisjes meer de expressieve-typografische markers hanteren die eigen zijn aan het online genre (bv. emoji). Belangrijk is dat jongeren uit het BSO en/of uit arbeidersmilieus minstens evenzeer aansluiting vinden bij de online schrijfcultuur als hun leeftijdsgenoten met een andere achtergrond: zij benutten volop de nieuwe communicatieve mogelijkheden van digitale media. Vervolgens trachten we met classificatie-algoritmes de studierichting van middelbare scholieren te voorspellen a.d.h.v. hun socialemediaberichten. Het onderscheid tussen ASO- en BSO-leerlingen blijkt relatief makkelijk te maken o.b.v. specifieke voorkomens van stilistische chattaalkenmerken, maar het herkennen van TSO-studenten is moeilijker. Tot slot peilen we via een enquête naar de attitudes van Vlaamse tieners m.b.t. het online taalgebruik van hun leeftijdsgenoten. De resultaten leren dat tieners zich goed bewust zijn van gender- en leeftijdsgerelateerde sociolinguïstische variatie. Wat studierichting betreft, blijkt dit bewustzijn echter nagenoeg afwezig. Een sterke registergevoeligheid wordt – ongeacht het profiel van de jongeren – waargenomen m.b.t. prototypische kenmerken van online schrijftaal, alsook een sterk gedeeld aanvoelen van potentiële negatieve connotaties van bepaalde chattaalkenmerken. Dit proefschrift biedt een genuanceerd inzicht in sociale variatie in online jongerentaal, in het bijzonder d.m.v. de toevoeging van sociale-klasse-indicatoren en interacties tussen sociale variabelen. De waargenomen registergevoeligheid van tieners biedt een positieve bijdrage tot het debat over de mogelijke negatieve invloed van informeel online taalgebruik op traditionele geletterdheid.

Publication year:2019

Keywords:Doctoral thesis

Accessibility:Open