Ina J.C. Orbaan, Dr. C. Orbaan, Röntgenoloog en longarts

Dr. C. Orbaan, Röntgenoloog en Longarts geeft het verhaal weer van een gedreven geneesheer uit de vorige eeuw. Hij was een vooruitstrevend arts enerzijds op het vlak van technische vooruitgang, anderzijds in het perspectief van patiëntenzorg. Vooral dit laatste maakt Dr. Orbaan een memorabel arts.
De patiëntenzorg staat niet stil en dit wist dokter Orbaan. Hij voerde toen al stafvergaderingen in waarbij patiënten in groepsverband werden besproken. Onder andere door de technische vooruitgang werd de geneeskunde meer en meer specialistisch. Orbaan pleitte dan ook voor specialistisch overleg; én overleg met de huisarts. Dit heeft zich dan wel in de geschiedenis voorgedaan, maar het is nog brandend actueel. Ook de financiële kant van de gezondheidszorg is een hedendaags probleem. Dokter Orbaan is zijn job verloren door het dollarteken dat de bovenhand nam -en nog steeds neemt- in het menselijke bestaan. Een tweede kenmerk van het hoogtij vieren van geld, is Orbaan's opmerking over het weigeren van insuline aan diabetes patiënten enkel en alleen uit financiële overwegingen. Dat was toen ondenkbaar, maar spijtig genoeg is dit vandaag de dag meer de regel dan de uitzondering in sommige delen van de wereld; én ook in het Westen is dit dagelijkse kost. Verder in het boek wordt duidelijk dat Orbaan een voorstander was van op bewijs gebaseerde geneeskunde. Dit impliceert dat hij pleitte voor het aanpakken van kwakzalverij. Naast al deze opmerkelijk actuele thema's blijft dit boek vooral een biografie van dokter Orbaan.
Het boek beschrijft chronologisch Orbaan's professionele leven. Zijn privé leven wordt eveneens belicht; en dat vanuit het standpunt van zijn dochter- tevens de auteur van het boek. Orbaan werd opgeleid in Amsterdam. Door het uitbreken van de oorlog heeft hij gediend in het leger. In het Gasthuis van Middelburg heeft dokter Orbaan zich beroemd gemaakt als 'stralenarts', maar door de financiële problemen in de jaren 30 crisis is hij ontslagen. Voorts heeft hij zich ingezet tegen tuberculose en andere longaandoeningen in Zeeland. Naar het einde toe van zijn carrière heeft Orbaan in Den Haag een leidinggevende functie onderhouden bij het Centraal Bureau op Medisch-Hygiënisch Gebied.
Dit overzicht van Orbaan's leven is geïllustreerd aan de hand van talloze foto's en teksten die het boek tot een levensecht maken. Het breed toegankelijke boek is een aanrader voor een publiek dat interesse toont voor de geschiedenis van de geneeskunde. Maar ook voor liefhebbers van de impact van de Grote Depressie is dit een informatierijk document. De Depressie heeft op een onmiskenbare manier een weerslag gehad op de gezondheid van de Nederlander doordat ziekenhuizen het moeilijk hadden om te overleven. Naast deze geschiedkundige insteek is dit werk vanuit een medisch perspectief een interessant gegeven. De wetenschap staat niet stil, maar toch is het opmerkelijk dat dokter Orbaan enkele elementen aanhaalt die toen baanbrekend waren en die nu spijtig genoeg nog steeds niet helemaal doorgedrongen zijn in de gehele gezondheidszorg.

Publication year:2011

Keywords:pneumology