Aansprakelijkheid voor schending van het recht op informatie en toestemming van de patiënt.

De patiënt heeft het recht om zijn geïnformeerde toestemming te verlenen in een medische tussenkomst en heeft ook recht op informatie over zijn gezondheidstoestand. De inhoud en modaliteiten van deze rechten zijn nog onvoldoende uitgeklaard. Hoewel het belang van deze rechten door iedereen erkend wordt, is de handhaving ervan bovendien zeer problematisch. Vaak rust er geen sanctie op de schending van deze rechten. Bij gebrek aan een wettelijke sanctie is de patiënt aangewezen op het gemeen aansprakelijkheidsrecht, dat op dit moment geen goede bescherming biedt. De bewijslast voor de patiënt is doorgaans zodanig zwaar dat de meerderheid van de rechtsvorderingen stranden op het vereiste van een fout, van schade of van een oorzakelijk verband tussen beide. Dit onderzoek beoogt de handhaving van deze fundamentele patiëntenrechten te bewerkstelligen, door het uitwerken van een juridisch evenwichtig aansprakelijkheidsregime.

Na een eerste, inleidend deel, schets ik in het tweede deel van dit proefschrift het feitelijk en juridisch kader van het recht op informatie en toestemming van de patiënt. Dit deel omvat onder meer een toelichting van een aantal belangrijke begrippen, een overzicht van de mijlpalen in de ontwikkeling van het recht op informatie en het recht op geïnformeerde toestemming en een overzicht van de grondslagen van deze rechten, die van belang zijn voor de invulling ervan en voor de uitwerking van voorstellen tot verbetering.

In deel drie onderzoek ik uitgebreid de invulling van het recht op informatie en toestemming. Ik analyseer grondig de inhoud van het recht op informatie en de modaliteiten van het recht op informatie en toestemming. Onduidelijkheden en probleempunten klaar ik uit aan de hand van een in het inleidend deel uiteengezet normatief kader.

In het vierde deel bestudeer ik de aansprakelijkheid voor de schending van het recht op informatie en toestemming. Eerst ga ik na wie de bewijslast draagt en hoe het bewijs van de fout, de schade en het oorzakelijk verband in de huidige stand van het recht wordt ingevuld. Daarna onderzoek ik welke knelpunten aanwezig zijn en welke oplossingen hiervoor voorhanden zijn. Na een afweging van de voor- en nadelen van deze alternatieven, stel ik aan de hand van het vooropgesteld normatief kader een vernieuwd aansprakelijkheidsregime voor.

Het vijfde en laatste deel geeft een overzicht van de belangrijkste resultaten van het onderzoek. Hier geef ik een overzicht van de belangrijkste voorstellen ter verbetering van de bescherming en de handhaving van het recht op informatie en toestemming van de patiënt.