Annuleerbaarheid of Argumentativiteit? Naar een Conventionalistische Theorie van Schaalimplicaturen.

Dit project betreft het onderscheid tussen semantiek en pragmatiek, d.w.z. de vraag welke betekenisaspecten conventioneel zijn en gecodeerd in taal, en welke aspecten pragmatisch worden afgeleid in context. 'Schaalimplicaturen' (SIen) zijn in dat verband altijd al het voorwerp van debat geweest, omdat ze aan de ene kant conventioneel verbonden geassocieerd lijken met bepaalde talige uitdrukkingen, maar aan de andere kant contextafhankelijk zijn. Zo wordt bijvoorbeeld van "some" wordt gezegd dat het "not all" impliceert bij wijze van een 'gegeneraliseerde implicatuur', bv. in "Some of my friends are Dutch", maar die "not all"-implicatuur is afwezig in "If you eat some of her cake, she will be mad". Ook kan de implicatuur in kwestie expliciet ontkend worden zonder dat dit tot een tegenstrijdigheid leidt ("without contradiction": Levinson 2000, 68), zoals in "Some, in fact all, of my friends are Dutch". Wanneer de implicatuur afwezig is (door de context of door expliciete ontkenning), zegt men dat ze 'geannuleerd' is. Annuleerbaarheid wordt vaak genoemd als een van de hoofdargumenten om SIen als pragmatisch te beschouwen (zie bv. Geurts 2010: 82; Levinson 2000: 57; Recanati 2010: 152). Een ander belangrijk argument wordt geleverd door de resultaten van psycholinguïstische experimenten, die vaak pragmatische theorieën van Sien lijken te ondersteunen (zie bv. Breheny et al. 2006). In dit project zal een 'conventionalistische' theorie van SIen ontwikkeld worden door de standaardargumenten van pragmatische theorieën kritisch te evalueren en door schaalimplicaturen en hun annulatie opnieuw te analyseren in het licht van Anscombre en Ducrot's (1983) argumentatietheorie. Het ontwikkelen van deze nieuwe conventionalistische theorie zal tot nieuwe hypotheses leiden, die zullen worden getest door middel van een gedetailleerde corpusstudie en een reeks vragenlijsten. Het project zal niet enkel de meest bestudeerde termen zoals "of", "enkele" en telwoorden (bv. "twee") bestuderen, maar ook andere schaalgebonden uitdrukkingen zoals "warm" en "mogelijk". Verder zal worden onderzocht of de resultaten van bestaande psycholinguïstische experimenten zouden kunnen zijn beïnvloed door het feit dat het argumentatieve aspect van zinnen over het hoofd werd gezien. Kortom, dit project brengt twee linguïstische tradities samen die niet vaak met elkaar geconfronteerd zijn geweest: de Griceaanse traditie (geïnitieerd door Grice 1975) en de argumentatieve traditie (geïnitieerd door Anscombre & Ducrot 1983). De conventionalistische theorie die zal worden ontwikkeld zal niet enkel de standaard Griceaanse argumenten tegen het conventionalisme bekritiseren, maar ze zal ook 'conventionalisten' en theorieën geïnspireerd door Anscombre en Ducrot (1983) ertoe aanzetten na te denken over de contextafhankelijkheid van lexicale en argumentatieve betekenis. Ze zal zo een vernieuwende bijdrage leveren aan de lopende discussies over het onderscheid tussen semantiek en pragmatiek en over de structuur van lexicale betekenis. Anscombre, J.-C., and Ducrot, O. 1983. L'Argumentation dans la Langue. Mardaga, Collection "Philosophie et Langage". Breheny, R., Katsos, N., Williams, J. 2006. Are Generalised Scalar Implicatures Generated by Default? An On-Line Investigation into the Role of Context in Generating Pragmatic Inferences. Cognition 100, 434–463. Geurts, B. 2010. Quantity Implicatures. Cambridge University Press. Grice, H. P. 1975. Logic and Conversation. In P. Cole & J. L. Morgan (eds.) Syntax and Semantics (vol. 3): Speech Acts. New York: Academic Press, 41–58. Levinson, S. 2000. Presumptive Meanings: The Theory of Generalized Conversational Implicature. Massachusetts: The MIT Press. Recanati, F. 2010. Truth-Conditional Pragmatics. Oxford University Press.

Trefwoorden:PRAGMATIEK, LINGUISTIEK

Disciplines:Linguïstiek, Theorie en methodologie van de linguïstiek, Andere linguïstiek en literatuurwetenschappen

Project type:Samenwerkingsproject