Het Pruisische fantasma. Verbeeldingen van Pruisen in de Duitse literatuur van de 20ste en 21ste eeuw.

Sinds het midden van de 19de eeuw wordt Pruisen gemythiseerd als een Europese grootmacht, die een cruciale rol speelde in het politieke, socio-economische, intellectuele en culturele klimaat van Europa in het algemeen en Duitsland in het bijzonder. Enerzijds bejubeld als een progressieve, verlichte staat met een efficiënt beleid, anderzijds verguisd als een bolwerk van militarisme en agressief imperialisme, is de erfenis van Pruisen fundamenteel ambivalent. Die ambivalente status vormt niet alleen een hot topic in de historiografie. Ook in de Europese literatuur en vooral in het intellectuele en literaire discours van Duitsland neemt Pruisen tot op heden een belangrijke plaats in, vaak als een projectievlak voor persoonlijke ideeën en aspiraties van de auteur en zijn diagnoses over het contemporaine intellectuele, politieke en artistieke klimaat.

Dit onderzoeksproject zal het Pruisische fantasma analyseren als een tekstuele en literaire constructie in het Duitse intellectuele en literaire discours van de 20ste en 21ste eeuw. Het onderzoek focust daarbij op drie verschillende sleutelmomenten in de heterogene receptie van Pruisen en zijn mythe: de Eerste wereldoorlog en de vroege Weimarrepubliek, de periode na 1945 en in het bijzonder de ideologische juxtapositie van BRD en DDR, en de periode na 1989. Het project onderzoekt op welke manier het Pruisische fantasma wordt geënsceneerd, bevraagd en ge(de)construeerd tegen deze uiteenlopende politieke en ideologische achtergronden. Aan de hand van tekstuele close readings van exemplarische cases wordt onderzocht hoe literaire en literair-filosofische teksten Pruisen en zijn mythe reactiveren om in politieke, artistieke en cultuurfilosofische debatten te participeren. Op die manier zal het project niet alleen nieuwe inzichten verschaffen in het oeuvre van de geselecteerde auteurs, maar ook een kritische reflectie bieden op enkele fundamentele vraagstukken van de intellectuele geschiedenis van Duitsland.