< Terug naar vorige pagina

Project

De rol van vrienden voor adolescenten en jong-volwassenen met een chronische ziekte

De adolescentie en opkomende volwassenheid zijn levensfases die gekenmerkt worden door verschillende uitdagingen. Zo wordt van jongeren verwacht dat ze steeds minder afhankelijk worden van ouders en dat ze steunende relaties met leeftijdsgenoten aangaan. Type 1 diabetes (T1D) is een chronische ziekte met een significante impact op het dagelijkse leven van jongeren op weg naar de volwassenheid. Vanaf de kindertijd worden leeftijdsgenoten steeds belangrijker en gaan ze een steeds grotere invloed hebben op iemands leven. Enerzijds kunnen leeftijdsgenoten jongeren steunen bij het aangaan van normatieve en diabetes-gerelateerde uitdagingen, anderzijds kunnen ze een gezonde aanpassing aan de ziekte verhinderen. Omgekeerd zouden jongeren moeite kunnen ondervinden in hun relaties met leeftijdsgenoten door de dagelijkse omgang met diabetes. Er bestaat slechts weinig onderzoek over relaties met leeftijdsgenoten bij jongeren met T1D, en bovendien wordt bestaand onderzoek gekenmerkt door een aantal belangrijke beperkingen.

              Dit project vertrekt vanuit twee overkoepelende onderzoeksvragen: 1. “Wat is de invloed van relaties met leeftijdsgenoten op jongeren met T1D?”; en 2. “Wat is de invloed van T1D op jongeren hun relatie met leeftijdsgenoten?”. Om deze vragen te beantwoorden analyseren we gegevens uit cross-sectionele en longitudinale studies met geavanceerde statistische technieken. In deel I van dit proefschrift wordt gefocust op beide richtingen van verband tussen de context van ouders en leeftijdsgenoten enerzijds en functioneren met diabetes anderzijds. In hoofdstuk 1 vonden we dat meer emotionele steun van vrienden voorspellend was voor minder diabetes-gerelateerde zorgen doorheen de tijd. Bij opkomende volwassenen vonden we dat een extreme gerichtheid op leeftijdsgenoten voorspellend was voor slechtere bloedsuikerwaarden. In hoofdstuk 2 vonden we dat diabetes aanvaarden als deel van de identiteit positief voorspellend was voor gezonde relaties met leeftijdsgenoten. Deel II van dit proefschrift focust op effecten van leeftijdsgenoten op het functioneren met diabetes. In hoofdstuk 3 vonden we dat diabetes-specifieke steun van vrienden niet samenhing met functioneren van de jongere. Echter, deze vorm van steun hing samen met meer diabetes-gerelateerde zorgen bij jongeren die deze vorm van steun niet waarderen. In deel III van dit proefschrift vergeleken we de relaties met leeftijdgenoten van jongeren met T1D met die van jongeren zonder T1D. In hoofdstuk 4 vonden we dat jongeren met T1D minder steun van vrienden ervaarden en ook minder gericht waren op leeftijdsgenoten dan jongeren zonder T1D. In hoofdstuk 5 vonden we dat jongeren met T1D minder steun van vrienden en minder gezelschap ervaarden. We vonden ook dat verschillen met jongeren zonder T1D afhankelijk waren van geslacht en leeftijd.

              Samengevat, onze bevindingen tonen aan dat vrienden belangrijk zijn om bij te dragen aan het psychologisch welbevinden van jongeren met T1D. Verder ervaren jongeren met T1D iets meer moeite dan jongeren zonder T1D in hun relaties met leeftijdsgenoten, en lopen diegene die moeite ervaren ook risico om algemene en diabetes-gerelateerde problemen te ervaren. Dit proefschrift sluit af met een bespreking van de theoretische en klinische implicaties van deze bevindingen.

Datum:1 okt 2016 →  10 sep 2023
Trefwoorden:chronic illness, adolescent development, emerging adulthood, social roles, health care use
Disciplines:Biologische en fysiologische psychologie, Algemene psychologie, Andere psychologie en cognitieve wetenschappen
Project type:PhD project