Audiodescriptie in het Nederlands: Een corpusgebaseerde studie van het taalgebruik in een nieuw, multimodaal teksttype.

Het onderhavige project is een corpusgebaseerde studie van de taalkundige eigenschappen van een nieuw multimodaal teksttype binnen audiovisuele vertaling (AV), namelijk audiobeschrijving of audiodescriptie (AD) voor blinden en slechtzienden. De doelstelling van dit interdisciplinaire project is het in kaart brengen van de lexico-grammaticale kenmerken van AD-scripts en het onderzoeken van de rol die deze kenmerken spelen voor de specifieke communicatieve functie van de tekst als geheel. Op die manier wil dit project een antwoord bieden op één van de centrale onderzoeksvragen binnen het domein: hoe worden beelden omgezet in woorden en wat zijn de implicaties voor het gehanteerde Nederlands? Recent pilootonderzoek wijst uit dat de taal van AD tekstspecifieke grammaticale (morfo-syntactische) en lexicale kenmerken vertoont en dat corpusanalyse toelaat om die specifieke patronen bloot te leggen. Dit onderzoek beoogt, ten eerste, de uitbouw van een omvangrijk en gevarieerd tekstcorpus van AD-scripts van in het Nederlands audiobeschreven films en series, waarop dan, ten tweede, kwantitatief linguïstisch onderzoek verricht kan worden met als doel de prominente lexico-grammaticale kenmerken van dit teksttype te identificeren. De kwantitatieve analyses worden ten slotte aangevuld met een kwalitatieve analyse van de (communicatieve) functie van deze kenmerken. Een bijzonder aandachtspunt bij dit tweede deel vormt het multimodale karakter van het teksttype: het AD-script komt pas tot zijn recht in interactie met de dialogen, muziek en geluidseffecten van de originele film of serie, waarmee het een coherent geheel vormt. Een kwalitatieve functie-analyse laat toe deze unieke wisselwerking tussen de taal van AD en de andere kanalen van het audiovisuele materiaal te verkennen. Finaal streeft het project naar een uitvoerige linguïstische en 'audience design' georiënteerde analyse van AD-discourse, die een antwoord moet bieden op de vraag wat AD tot een apart teksttype maakt, hoe de taal- en stijlkenmerken ingezet worden om bij te dragen tot een maximaal communicatief rendement en hoe diezelfde kenmerken gerelateerd zijn aan de functie en de multimodale inbedding van AD. Dit project is pioniersonderzoek binnen het domein: er is internationale onderzoeksbelangstelling maar voor Vlaanderen en Nederland is er nog geen onderzoek beschikbaar. Bovendien vormt het een onmisbare basis voor toepassingsgericht vervolgonderzoek. AD in Vlaanderen staat in zijn kinderschoenen (zo is de VRT in 2012 voor het eerst gestart met het aanbieden van AD bij de serie Witse). Fundamentele onderzoeksprojecten als dit bieden dan ook de nodige ondersteuning voor de ontwikkeling van een lokale AD-traditie die aan internationale kwaliteitseisen voldoet.

Trefwoorden:CORPUSLINGUISTIEK, AUDIODESCRIPTIE, TAALVARIATIE, VERTAALWETENSCHAP

Disciplines:Linguïstiek, Literatuurwetenschappen, Theorie en methodologie van de talenstudies, Theorie en methodologie van de linguïstiek, Andere linguïstiek en literatuurwetenschappen