Transport and urban development on a regional level (ThUNDER).

Dit onderzoeksproject start vanuit de mobiliteitsproblematiek rond transport en ruimtelijke planning. Het PhD omvat een breed scala aan onderzoek dat werd geïnspireerd door de samenwerking van Transport & Mobility Leuven en de KU Leuven gedurende de laatste tien jaar. Daardoor bundelt dit PhD vier artikels uit een breed onderzoeksveld.

Deze artikels zijn:

1) To raise or not to raise? An impact assessment of Russia’s incremental gas price reform

2) Distributional impact of a regional road pricing scheme

3) Language and cultural change in the setting of a regional economic model: application to Brussels

4) Substituting regular bus services by mobility on demand: theory and application

Het eerste artikel omvat een verandering in prijsbeleid in Rusland. Het tweede artikel omvat de introductie van een kilometerheffing in Vlaanderen. Deze artikels lijken sterk op elkaar qua methodologie en implementatie. In beide artikels passen we gelijkaardige modellen toe, die resulteren uit grote onderzoeksprojecten. Zowel het eerste als het tweede artikel omvat een verandering in prijsbeleid. In Rusland handelt dit om een correctie in gasprijzen door het afbouwen van overheidssubsidies. In het geval van Vlaanderen draait het om een hervorming van de wegenheffing naar een variabel tarief. In beide landen is de prijs niet in verhouding met de kosten die, in het ene geval gas en andere geval autoverkeer, veroorzaken voor de maatschappij. In beide landen is de beleidshervorming controversieel omdat deze hoge impact kan hebben op armere huishoudens. En zo focussen beide artikels op de verdeling (distributie) van de impact over een diverse groep huishoudens en bespreken ze mechanismes om taks inkomsten te verdelen om de impact op ongelijkheid te verminderen.

In de tweede paper, die draait om een invoering van een kilometerheffing integreren we een microsimulatie model met een algemeen evenwichtsmodel. Dit was een idee dat oorspronkelijk naar boven was gekomen tijdens het onderzoek naar de impact van de gasprijshervorming in Rusland, maar dat we niet hadden kunnen doorvoeren door een gebrek aan data. Voor Vlaanderen echter konden we, met de hulp van de onderzoeksgroep publieke economie van de KU Leuven, beide modellen integreren. Zoals we verwachtten, liet dit een genuanceerder beeld zien van economisch beleid. We toonden aan dat de impact van de kilometerheffing binnen een inkomensgroep even divers kan zijn als de impact tussen de verschillende inkomensgroepen. De traditionele methode om steeds te werken met een beperkt aantal representatieve huishoudens laat niet goed toe om dit verschil te maken. Dit geldt voor kilometerheffing, maar is mogelijk ook toepasbaar op ander economisch beleid, zoals energiebeleid.

De derde en vierde paper verschillen sterk van de eerste twee papers. Ze gebruiken immers geen complexe kwantitatieve modellen (algemeen evenwichtsmodellen). De derde paper, die handelt over taal en culturele veranderingen in Brussel werd geïnspireerd door lessen te geven in urban economics aan de KU Leuven. Dit artikel combineert het idee van faciliteiten in steden geïntroduceerd door Brueckner, Thisse and Zenou (1999) met culturele ontwikkelingen. Het model werd aangepast door een culturele aantrekking/afstoting te introduceren die agglomeratie in de stadskern kan versterken of verminderen. De stadskern wordt gedeeld door twee groepen in een gepolariseerde omgeving. In de basisversie van het model vinden mensen het aantrekkelijk om bij mensen te leven met dezelfde culturele waarden en taal, maar ze worden ook aangetrokken tot de hogere lonen in het centrum van de stad. Transport en mobiliteit spelen een belangrijke rol, omdat de plaats waar mensen wonen niet steeds accorderen met hun voorkeurscultuur. Zo kunnen mensen wonen op een plaats met een goede bereikbaarheid, maar in een omgeving die ze minder aantrekkelijk vinden. De cruciale intuïtie van de paper is dat taalvoorkeur en cultuur kunnen evolueren op lange termijn. Als een bepaalde groep een hogere utiliteit heeft, dan zullen mensen proberen om elementen van deze groep over te nemen. Zoals taal. Zo vinden wij resultaten die in lijn zijn met T. Schelling (1978). Onder de juiste omstandigheden kan een klein overwicht van een bepaald cultureel aspect zoals taal een grote impact hebben op de algemene cultuur. De toegankelijkheid van een gebied kan hier een rol in spelen. Dit verhaal sluit vrij nauw aan bij de geschiedenis van taalgemeenschappen in Brussel. Het artikel biedt een nieuwe blik op de verwevenheid van taal, economie en transport. Dit artikel is ook relevant gezien de huidige ontwikkelingen van toegenomen polarizatie in België, Europa en de rest van de wereld.

Het laatste artikel behandelt recente innovaties in transport die hebben geleid naar een toename van vervoer op vraag. Het werd geïnspireerd door een grootschalig project naar de reorganisatie van busvervoer in Vlaanderen. Vervoer op vraag wordt vaak gezien als een alternatief voor reguliere busdiensten met een vast traject. Het idee van vervoer op vraag bestaat al langer, maar de introductie is vaak fout gelopen. Er is redelijk weinig andere literatuur beschikbaar over dit onderwerp en vervoer op vraag is slechts zijdelings bestudeerd vanuit kosten-baten denken. Dit artikel ontwikkelt dus een model, dat ideeen uit urban economics (de derde paper), transportonderzoek en publiek transport combineert. Het artikel biedt een sterk gestileerd model aan dat kan gebruikt worden om de afweging te maken tussen vraaggestuurd en aanbodsgestuurd transport. Het artikel toont aan dat ‘deur-naar-deur’ mobiliteit op vraag slechts beperkte schaalvoordelen biedt in contrast met busdiensten. Dit bekent dat het een niche vormt voor gebieden met een lage bevolkingsdichtheid of in de stad in rechtstreekse competitie gaat met taxi’s. In een groter netwerk is de belangrijkste rol voor vervoer op vraag als ‘feeder’ dienst in hogere frequentie busdiensten. Daarom is het noch een goed alternatief voor een stedelijke busdienst noch een volledige vervanging voor alle landelijke busdiensten.