Een corpus-gebaseerde studie van de intonatie en informatiestructuur van Engelse it-clefts en Franse c'est-clefts.

In het Engels en het Frans zijn gekloofde zinnen (it-clefts en c'est-clefts) een productieve hulpbron voor informatiestructuren, waardoor ze een bijzonder hulpmiddel zijn om specifieke communicatieve en retorische doelen te bereiken. Deze studie onderzoekt het gebruik van gekloofde zinnen in de twee talen, eerst apart en daarna in contrast. Met behulp van gegevens uit vergelijkbare corpora van spontaan dialogisch taalgebruik, laat ik zien dat gekloofde zinnen een grotere variatie vertonen in hun informatiestructureel gedrag dan eerder werd aangenomen.

Op theoretisch-methodologisch niveau ontwikkel ik een compleet kader voor de studie van informatiestructurele fenomenen dankzij i) een analytisch model voor de analyse van bekende en nieuwe informatie (discourse givenness/newness) en ii) een toegespitste methodologie voor de analyse van prosodisch gecodeerde focus, die instrumentele en auditieve informatie combineert. Ik geef theoretische argumenten waarom structurele informatiepatronen fundamenteel verschillen van de syntactisch gecodeerde specificatierelatie tussen waarde en variabele (value-variable), hoewel die concepten eerder geregeld werden gelijkgesteld. Dit resulteert in een benadering die het samenspel bestudeert tussen de verschillende lagen van de informatiestructuur – lagen die verschillend zijn, maar toch met elkaar verbonden – en de interactie tussen prosodie en de grammaticale structuur van de gekloofde zin, die niet alleen is bedoeld voor (smalle) focusmarkering zoals voordien werd gedacht.

Op het theoretisch-descriptieve niveau bevinden mijn kwalitatieve en kwantitatieve data-analyses dat de twee belangrijkste dimensies van de informatiestructuur, d.w.z. bekendheid van het discours en prosodisch gecodeerde focus, verschillend worden gebruikt in Engelse en Franse gekloofde zinnen. Wat betreft het brede onderscheid tussen bekende en nieuwe informatie zijn er geen grote verschillen, hoewel Franse gekloofde constructies meer anaforische voornaamwoorden als waarde hebben in het value-variable paar. De focustoewijzingspatronen contrasteren echter sterk, met it-clefts die een smalle focus prefereren en c'est clefts een brede focus. Ik laat ook zien dat gereduceerde gekloofde zinnen, die tot nu toe weinig belicht werden in de literatuur, meer zijn dan informatief gemotiveerde varianten. Ze hebben eigen mogelijkheden om specifieke retorische effecten te bereiken.

Het verslag uit dit proefschrift hervormt dus de basisideeën over gekloofde zinnen naar specificerende constructies die de veelvoudigheid en de veelzijdigheid van structurele informatie-realisaties mogelijk maken. De algemene profielen daarvan specialiseren zich op verschillende manieren in individuele talen.