Automatische rechtentoekenning als oplossing voor het probleem van non-take-up? De perceptie van Vlaamse OCMW’s

Een belangrijk deel van de burgers realiseert ondanks meerdere vereenvoudigingsinitiatieven hun sociale rechten niet. Automatische rechtentoekenning, waarbij de overheid rechten automatisch toekent aan rechthebbenden op basis van informatie die ze op al haar niveaus ter beschikking heeft, is een mogelijke strategie om deze non-take-up van sociale rechten aan te pakken. Deze bijdrage brengt de visie van OCMW’s in kaart omtrent (1) welke factoren deze non-take-up verklaren, (2) de voor- en nadelen van automatische rechtentoekenning in het aanpakken van deze problematiek, (3) de impact van automatische rechtentoekenning op de interne werking van OCMW’s, en (4) de verwachte uitdagingen op het beleidsniveau verbonden aan deze automatisering. Aan de hand van een grondige literatuurstudie en verkennende interviews werd een conceptueel model opgesteld dat vervolgens door 148 Vlaamse OCMW’s werd gevalideerd. Hieruit blijkt dat meer dan 90 % van de OCMW’s ervan overtuigd is dat informatie- en administratieve drempels de realisatie van rechten in grote mate verhinderen. Meer dan negen op de tien OCMW’s gaven aan dat automatische rechtentoekenning deze drempels sterk zou kunnen verlagen. Maar liefst driekwart van de OCMW’s is dan ook voorstander van automatische rechtentoekenning en vindt het de meest doeltreffende methode om non-take-up te bestrijden. Het systeem, momenteel niet toepasbaar voor elk sociaal recht vanwege uitdagingen op verschillende beleidsniveaus, zou echter ook enkele nadelen met zich meebrengen in de huidige werking van OCMW’s. Meer bepaald vreest ongeveer de helft van de bevraagde OCMW’s contact te verliezen met cliënten en een vierde denkt dat dit zowel sociale fraude als meer terugvorderingen zou veroorzaken. Door een reallocatie van de vrijgekomen administratieve tijd zouden OCMW’s zich echter kunnen heroriënteren naar een dienstverlening waarbij het OCMW zich tot de cliënt wendt. Daardoor zouden de verwachte nadelen in grote mate kunnen worden opgevangen.

Jaar van publicatie:2019

Trefwoorden:Automatische rechtentoekenning, non-take-up

BOF-keylabel:ja

Toegankelijkheid:Closed