Slaapproblemen bij adolescenten met ADHD: de complexe relatie en de onderliggende processen ontrafelen

Tijdens de adolescentie vinden er een aantal neurologische en psychosociale veranderingen plaats, die vaak leiden tot slaapproblemen. Deze problemen komen mogelijks nog vaker voor bij adolescenten met ADHD. Dit is een zorgwekkend, omdat ADHD op zichzelf al erg belemmerend is. Dit doctoraatsproefschrift bestaat uit twee onderdelen. Eerst wordt de bestaande literatuur over slaapproblemen bij adolescenten met ADHD samengevat. Dan worden onderliggende processen ontrafeld die mogelijks de slaapproblemen beïnvloeden.

In Hoofdstuk 1 wordt een theoretisch overzicht gegeven over de slaap van jongeren met en zonder ADHD en relevante processen die de vaak voorkomende slaapproblemen van jongeren met ADHD kunnen beïnvloeden. Hoofdstuk 2 bouwt hierop voort door een statistisch overzicht te geven van bestaande literatuur die de slaap van adolescenten met en zonder ADHD vergelijkt. Een meta-analytische aanpak wordt gebruikt om slaapparameters, slaapproblemen en slaaphygiëne van adolescenten met en zonder ADHD te vergelijken. Adolescenten met ADHD lijken meer subjectief verstoorde slaapparameters en meer slaapproblemen te vertonen dan jongeren zonder ADHD.

In Hoofdstuk 3 worden drie groepen van adolescenten vergeleken; adolescenten met ADHD, met en zonder comorbide zelf-gerapporteerde slaapproblemen, en adolescenten zonder ADHD. Deze groepen worden vergeleken op slaapparameters, slaapproblemen, demografische variabelen en psychische problemen. Uit dit onderzoek blijkt dat de ADHD groep met comorbide slaapproblemen meer objectief en subjectief verstoorde slaapparameters heeft, vooral een langere inslaapduur en meer slaapproblemen gebaseerd op zelf- en ouder-rapportage, en meer psychische problemen. De twee andere groepen verschillen niet van elkaar. In Hoofdstuk 4 wordt het verband tussen aversie voor uitstel, een karakteristiek kenmerk van ADHD, en slaap bekeken. Meer aversie voor uitstel is gerelateerd aan een langere objectieve inslaapduur en langere subjectieve slaapduur. Het laatste verband wordt gedeeltelijk door slaaphygiëne gemedieerd. In Hoofdstuk 5 wordt het effect van de COVID-19 pandemie op de slaap van adolescenten met en zonder ADHD onderzocht. Meer COVID-19 restricties zijn gerelateerd aan een kortere slaapduur in beide groepen, maar ook aan een kortere inslaaptijd bij adolescenten met ADHD. 

Dit doctoraatsproefschrift eindigt met een samenvatting en bespreking van de resultaten in Hoofdstuk 6. Limitaties, suggesties voor toekomstig onderzoek en klinische implicaties van de bevindingen worden ook beschreven.