Narratieven die nasmeulen. De literaire doorwerking van de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) in de Duitse cultuur van de 21ste eeuw

De Dertigjarige Oorlog (1618-1648) werd tot in de 20ste eeuw beschouwd als het Duitse oertrauma, maar verdween door de Tweede Wereldoorlog naar de achtergrond. Het is daarom opmerkelijk dat er een hernieuwde fascinatie voor de Dertigjarige Oorlog is ontstaan in het Duitse academische en publieke discours van de 21ste eeuw. Door zijn structurele parallellen met onze ‘nieuwe oorlogen’ (vb. Syrië) roepen enkele historici de Dertigjarige Oorlog zelfs uit tot een ‘paradigma’ voor de 21ste eeuw. Terwijl historici en politicologen die analogieën uitgebreid bestuderen, heeft de literatuurwetenschap amper oog voor dit onderwerp. Literatuur is echter het domein bij uitstek dat heden en verleden met elkaar verbindt en vergelijkt. Mijn project zal deze lacune opvullen door de literaire representaties van de Dertigjarige Oorlog te bestuderen in hedendaagse Duitse literatuur tegen de achtergrond van de nieuwe fascinatie. Hoe wordt de Dertigjarige Oorlog in hedendaagse literaire werken geënsceneerd, vormgegeven en vervormd? Hoe reactiveren ze deze oorlog om actuele vraagstukken en debatten aan te kaarten, zoals veranderde manieren van oorlogvoering, de medialisering van oorlog en urgente globale kwesties zoals gewelddadige etnische conflicten, massamigratie en klimaatproblemen? Op die manier onderzoekt mijn project niet enkel de literaire representaties van de Dertigjarige Oorlog in strikte zin, maar situeert de oorlog ook in een breder thematisch en discursief veld.