Validatie en optimalisatie van de sectie mondgezondheid van de interRAI-beoordelingsinstrumenten

De menselijke levensverwachting neemt toe in alle delen van de wereld. Idealiter worden deze extra levensjaren in goede gezondheid doorgebracht. Een gezonde mond, vrij van infecties en met voldoende tanden, draagt bij aan welzijn en gezond ouder worden. Kwetsbare ouderen hebben echter vaak een slechte mondgezondheid omdat ze hun dagelijkse mondverzorging niet meer adequaat kunnen uitvoeren. Daarnaast is het voor deze populatie moeilijk om naar de tandarts te geraken waardoor mondgezondheidsproblemen niet op tijd gedetecteerd worden. In professionele zorgomgevingen kunnen niet-tandheelkundige zorgverleners bijdragen om zorgbehoeften in de mond op te sporen.
Het interRAI instrumentarium wordt internationaal gebruikt om zorgnoden en gezondheidsrisico’s van kwetsbare personen te beoordelen. Een sectie met betrekking tot mondgezondheid (oral health-related interRAI = ohr-interRAI) is opgenomen in de versies die worden gebruikt in de residentiële zorg en in de thuiszorg. Het doel van de ohr-interRAI sectie is de identificatie van personen welke hulp nodig hebben bij de dagelijkse mondhygiëne of welke doorverwezen moeten worden naar een tandarts. De huidige ohr-interRAI sectie en zijn voorlopers bereiken dit doel echter niet.
1. In het eerste deel van de PhD werden de onderliggende redenen voor het falen van de huidige ohr-interRAI sectie geëxploreerd.
De inhoudsvaliditeit werd bepaald door een groep experts met een professionele achtergrond relevant voor de mondgezondheid van zorgafhankelijke ouderen. De experts bevonden de ohr-interRAI sectie onvolledig om zorgbehoeften in de mond adequaat in te schatten. De individuele items beschouwden ze als onvoldoende relevant en niet duidelijk om effectief ingevuld te worden door niet-tandheelkundige zorgverleners.
Focusgroepsgesprekken met zorgverleners bevestigden dat de detectie van mondgerelateerde zorgbehoeften werd belemmerd door tekortkomingen van de ohr-interRAI sectie zelf. Daarnaast waren de zorgverleners niet voldoende bewust van het belang en niet getraind om de mondgezondheid adequaat te beoordelen.
Analyse van beschikbare interRAI data uit België wees uit dat de prevalentie van ontbrekende mondgezondheidsgegevens gerelateerd was aan de algemene gezondheidstoestand van een persoon. Het resultaat van deze studie bevestigde het ontbreken van duidelijke instructies en training voor zorgverleners om de ohr-interRAI sectie in te vullen.
2. In het tweede deel van de PhD werd een nieuwe geoptimaliseerde foto-ondersteunde ohr-interRAI sectie en een bijbehorende videotraining ontwikkeld en getest.
Een voorbereidende studie vond verschillen tussen tandartsen en niet-tandheelkundige professionele zorgverleners bij het beoordelen van mondgezondheidsgerelateerde foto's. Er werd geconcludeerd dat foto's toegelicht moeten worden om correcte interpretatie door niet-tandheelkundige zorgverleners te waarborgen.
De geoptimaliseerde ohr-interRAI sectie werd in opeenvolgende fasen ontwikkeld. Een deel van de negen items verwees naar zelf-gerapporteerde mondgezondheidsklachten van de cliënt, maar inspectie van de mond was eveneens verplicht. Visualiserende foto’s werden geselecteerd op basis van de beoordeling door een groep experts en tandartsen. De videotraining bestond uit negen videoclips. Deze benadrukten de relevantie van mondgezondheid en gaven instructies voor het beoordelen van de mondgezondheid met de geoptimaliseerde ohr-interRAI sectie. Het nieuwe instrument en de videotraining werden getest in een studie met 260 bewoners van Vlaamse woonzorgcentra. In vergelijking met eerdere versies werden de psychometrische eigenschappen van de geoptimaliseerde ohr-interRAI sectie verbeterd. De overeenstemming tussen zorgverleners en tandartsen en de overeenstemming tussen de verschillende zorgverleners was echter zeer laag tot matig. Er werden kleine positieve effecten van de videotraining gevonden. Op basis van deze bevindingen werd de geoptimaliseerde ohr-interRAI sectie verder aangepast en verfijnd.
3. In het derde deel van deze PhD werden praktijkrichtlijnen ontwikkeld voor de dagelijkse mondzorg van zorgafhankelijke ouderen. Een Delphi-gebaseerde methode werd gebruikt om de beschikbare wetenschappelijke evidentie aan te vullen met feedback van internationale experts. De richtlijnen geven praktisch zorgadvies indien inacceptabele mondhygiëne werd vastgesteld met de geoptimaliseerde ohr-interRAI sectie.
In een vervolgonderzoek zal de verfijnde versie van de geoptimaliseerde ohr-interRAI sectie op internationaal niveau geïmplementeerd en geëvalueerd worden.