De cognitieve kant van vertalen en tolken: proces, performantie en product

Wanneer vertalers en tolken een tekst moeten omzetten naar een andere taal moeten ze eerst de input begrijpen, dan de betekenis vertalen, om daarna de output te produceren en waar nodig te verbeteren. Het doel van dit project is om achter de cognitieve schermen van het vertalen en tolken te kijken en een cognitief model op te stellen van de transfer van input naar output. Hierbij zal ook rekening worden gehouden met de performantie van de vertalers en tolken, en met de kwaliteit van het eindproduct. Een eerste doelstelling is daarom nagaan of vertalers/tolken tekst op een andere manier verwerken dan controlesubjecten, zoals gewone tweetaligen. Dit zal gebeuren voor zowel natuurlijk lezen/luisteren en lezen/luisteren met als doel om te vertalen. We zullen bovendien proberen te determineren hoe vertalers en tolken hun eigen output monitoren wanneer ze een vertaling produceren. Een tweede doelstelling van dit project is verifiëren of de vaardigheden van vertalers en tolken meer afgestemd raken op de taken die zij dienen uit te voeren dankzij opleiding en oefening. We willen hierbij nagaan of specifieke vaardigheden, zoals het verwerken van ambigüe tekst, werkgeheugencapaciteit en taalcontrole, verschillen tussen beginnende vertalers/tolken, ervaren vakkundigen en controlesubjecten. Een derde en laatste doelstelling van het project is het inspecteren van de vertaling zelf (zowel geschreven als gesproken) en onderzoeken of lezers/luisteraars de vertaalde tekst op een nadere manier verwerken dan originele tekst. Op deze manier zullen we ook mogelijke vertaalproblemen kunnen identificeren die onontbeerlijk gepaard gaan met het omzetten van tekst in een andere taal.