Onderzoeksgroep kunst- en architectuurgeschiedenis

Onderzoeksgroep VISU - Histories of Art, Architecture and Visual Culture biedt een platform voor onderzoek over de geschiedenis en theorie van beeldende kunst, architectuur en visuele cultuur vanaf de vroegmoderne tijd tot vandaag. Hierbij wordt niet alleen de kunst- en architectuurpraktijk, het beeld, het materiële object en de ruimtelijke omgeving onderzocht, maar ook de bredere cultuurhistorische en maatschappelijke context, die vaak gelinkt is aan actuele thema’s zoals nieuwe media, beeldvorming van oorlog/conflict, verstedelijking, duurzaamheid, multiculturaliteit en globalisering. Centraal staan vragen rond de circulatie van beelden, artefacten, praktijken en kennis over grenzen heen: hierbij wordt zowel gekeken naar wisselwerking tussen de verschillende kunsten onderling, als naar uitwisseling tussen verschillende culturen, tradities, regio’s of tijdperken. Het wetenschappelijk onderzoek binnen VISU is gestructureerd rond drie onderzoekslijnen, die inhoudelijk deels met elkaar verweven zijn:

• Histories of Architecture

Deze onderzoekslijn focust op de geschiedenis van architectuur, stedenbouw en decoratieve kunst van de vroegmoderne periode tot vandaag. Bijzondere aandacht gaat daarbij naar de Lage Landen (vroegmoderne tijd) in Europees perspectief en naar België (vanaf de 19de eeuw) in een globale context. In het verlengde van de architectuurhistorische traditie wordt onderzoek gevoerd naar alle aspecten van de gebouwde omgeving: van planning, ontwerp en uitvoering van bouwwerken tot en met hun interieurinrichting, decoratie, gebruik, receptie, typologische ontwikkeling en de theorievorming errond. Tegelijk wordt de focus op architectuur verbreed door ook de veelzijdige interacties met naburige domeinen te bestuderen: enerzijds met wetenschap en technologie, onder meer via onderzoek over ingenieurswerken en bouwtechniek (cf. construction history); anderzijds met beeldende kunst en visuele cultuur, onder meer via onderzoek over het oeuvre van kunstenaars-architecten en de representatie van architectuur en steden in de visuele kunsten (cf. urban iconography).

• Early Modern Art and Visual Culture

Aansluitend bij voorgaande lijn, bestudeert deze onderzoekslijn Europese vroegmoderne kunst en visuele cultuur in een globaal perspecief. Verankerd in de kunsthistorische discipline door een sterk objectgerichte aanpak, wordt beoogd de traditioneel monografische aanpak te verruimen naar interacties tussen objecten en beelden, makers en kijkers, en zo de ruimere visuele cultuur in kaart te brengen. Bijzondere expertise betreft circulatie van kunst in netwerken van kunstenaars, geleerden en handelaars in de 16de- en 17de-eeuwse Nederlanden. De studie van zowel canonieke kunst van onder meer Bruegel en Rubens als anonieme pamfletten en nieuwsprenten, in samenhang met materiële en literaire cultuur en sociaal-politieke context, wil vroegmoderne beelden en objecten herintegreren in de maatschappelijke debatten en reflecties van hun tijd, die veelal vandaag resoneren: kennisexplosie, nieuwe media, politieke en confessionele polarisering, klimaat, globalisering, verstedelijking, bevraging en meditatie.

• Modern and Contemporary Art, Photography and New Media

De moderne en hedendaagse onderzoekslijn zet de hierboven beschreven onderzoekspistes verder voor de periode van de 19de tot de 21ste eeuw. Praktijk, disseminatie, receptie en conservatie van kunst worden in haar materiële, culturele en (inter)mediale aspecten benaderd. Het zwaartepunt fotografie en lens-gebaseerde media impliceert dat kunst vooral in haar verwevenheid met maatschappelijke vraagstukken wordt onderzocht. Hierbij wordt een intersectionele aanpak gehanteerd van onder meer ecologische, gender- en (de)koloniale problematieken. Het herschrijven van het verleden in artistieke praktijk wordt vooral vanuit fotografische en filmische archieven doorgelicht. Door de focus op artistieke en fotografische netwerken worden topics rond beeldcirculatie, participatie en beeldperformativiteit aangekaart.