Intra-Belgische literaire vertalingen sinds 1970 (BELTRANS)

BELTRANS bestudeert de ongekende geschiedenis van literaire vertaalstromen in België tussen Frans en Nederlands in de periode 1970-2020. Dit project onderzoekt het verband tussen intra-Belgische culturele transfers en de wederzijdse kennis en perceptie van
elkaars cultuur in een periode van toenemende regionalisering van de staat, waardoor de afstand tussen de Belgische taal- en cultuurgemeenschappen groter werd. Hiertoe zullen we gegevens over Belgische auteurs en hun werken verzamelen, koppelen, verrijken en verspreiden, wetende dat ze momenteel verspreid en losgekoppeld zijn in verschillende collecties. Op deze manier draagt het project in hoge mate bij tot het behoud van het Belgische culturele erfgoed op nationaal en internationaal niveau en maakt het grote
hoeveelheden nieuwe en EERLIJKE data beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek, maar ook voor boekprofessionals en een breed publiek.
Tot nu toe werden de intra-Belgische literaire vertaalstromen de voorbije vijftig jaar nooit op grote en systematische schaal bestudeerd, noch kwantitatief noch kwalitatief. Deze geschiedenis blijft een blinde vlek. Er is nog geen uitgebreid onderzoek gedaan naar de inbedding van de vertaalgeschiedenis in de bredere politieke, sociale en institutionele evoluties binnen meertalig België. Hoewel er al enkele kwalitatieve studies zijn gewijd aan de intra-Belgische vertaling, spitste het onderzoek zich tot nu toe vooral toe op de literaire vertaling van het Nederlands naar het Frans, voornamelijk in tijdschriften, en omvatte het slechts een kleine selectie van vertalers en bemiddelaars die zich vaak in de vroege Belgische geschiedenis bevinden (bv. interbellum) of beperkte corpora.
Bovendien vereisen bestaande databases met vertaalgegevens kruisverwijzingen om hun volledigheid te verifiëren. De nationale
depotbibliotheek van België, KBR, heeft al een uitgebreide collectie hedendaagse Belgische publicaties verzameld via wettelijk depot, maar de 'Bibliografie van België' bevat nog enkele lacunes en uitputtende FAIR-datasets met betrekking tot Belgische hedendaagse auteurs en intra-Belgische vertalingen zijn nog niet gepubliceerd als open data, noch zijn ze geïntegreerd in wereldwijde open science data repositories.In dit project zullen we deze lacunes opvullen door 1) een zo volledig mogelijk beeld te geven van wat voor soort boeken van Belgische auteurs zijn vertaald in het Frans en Nederlands sinds 1970 tot 2020, in binnen- en buitenland;
2) door te kijken naar boekvertalingen van verschillende literaire genres die in de publieke sfeer circuleren, niet alleen hoogstaande vertaalde literatuur, maar ook meer populaire segmenten van literaire productie; 3) door een onontgonnen periode van interculturele actoren, vertalers en netwerken in de Belgische vertaalgeschiedenis in kaart te brengen, en ook aandacht te besteden aan genderaspecten voor de specifieke periode, onder meer de pioniersrol van vrouwen in vertaalactiviteiten; 4) door literaire boekvertalingen te koppelen aan wederzijdse culturele perceptie tussen Vlaanderen en Franstalig België, aan regionale en nationale identiteit en aan politieke ontwikkelingen; 5) door de concepten en methodologieën van bestaande kwantitatieve en kwalitatieve studies van translationele culturele uitwisselingen voor meertalige staten te verfijnen; 6) door de interactie tussen politieke bestuursstructuren en cultureel samenleven te bestuderen, en tot slot 7) door beleidsrichtlijnen te ontwikkelen. Zo combineert het project een innovatieve en interdisciplinaire aanpak met strategische doelen over de wetenschappelijke en maatschappelijke valorisatie van het Belgische culturele erfgoed.