Het onthullen van de dynamieken van academische betrokkenheid en emoties bij leerlingen met verschillende vaardigheidsniveaus: De rol van crossover processen en interacties in het moment met medeleerlingen en leerkrachten

Academische betrokkenheid en emoties werden consistent gelinkt aan belangrijke leerlinguitkomsten, zoals hogere academische prestaties en een betere sociaal-emotionele ontwikkeling (Skinner et al., 2008). Ook voor cognitief sterke studenten worden betrokkenheid en gerelateerde emoties als cruciaal beschouwd in het proces om potentieel om te vormen naar daadwerkelijke hoge prestaties (Siegle & McCoach, 2005; Snyder & Linnenbrink-Garcia, 2015). Volgens theoretisch en empirisch werk zijn de betrokkenheid en emoties van leerlingen veranderlijk, en worden ze gevormd binnen hun sociale leercontext (Fredricks et al., 2004). Zo benadrukken meerdere theoretische modellen het belang van interacties met zowel leerkrachten als medeleerlingen bij het vormgeven van de betrokkenheid en emoties van zowel gemiddelde als cognitief sterke leerlingen (e.g., Siegle et al., 2017; Skinner & Pitzer, 2012). Dit project richt zich op de affectieve kwaliteit van individuele leerkracht-leerling interacties en de betrokkenheid en emoties van leerkrachten en medeleerlingen als voorspellers van de academische betrokkenheid en emoties van leerlingen. Het werd reeds bevestigd dat warme relaties met leerkrachten de betrokkenheid van leerlingen op school bevorderen, terwijl conflictueuze relaties hun betrokkenheid ondermijnen (e.g., Roorda et al., 2017; Verschueren & Koomen, 2012). Echter, eerdere studies maten voornamelijk algemene leerkracht-leerling relaties en betrokkenheidsniveaus en geven daarom niet weer hoe de kwaliteit van leerkracht-leerling interacties en betrokkenheid van leerlingen ervaren worden in echte klascontexten. Bovendien is onderzoek naar academische betrokkenheid volledig ontbrekend bij cognitief sterke leerlingen. Daarnaast stelt de crossover-theorie (Härtel & Page, 2009) dat de emoties en betrokkenheid van leerlingen in de klas direct of indirect worden beïnvloed door de emoties en betrokkenheid van anderen in dezelfde omgeving. Zo wordt verwacht dat de betrokkenheid en emoties van leerkrachten en medeleerlingen overgedragen worden op leerlingen. Toch werd reeds zelden onderzocht of de emoties of betrokkenheid van leerkrachten en leerlingen convergeren tijdens werkelijke lessen, en dergelijk onderzoek naar emotionele crossover-processen met leeftijdsgenoten blijkt nog onbestaande. Dit doctoraatsproject heeft tot doel deze lacunes te adresseren op basis van twee studies. Ten eerste wordt data gebruikt uit de MOMENT-studie, waarin 440 studenten van het vijfde en zesde jaar secundair rapporteerden over hun eigen emoties en betrokkenheid en die van hun leerkrachten tijdens wiskundelessen met behulp van de experience sampling methode. Ten tweede wordt data gebruikt van de TALENT-studie, waarin 3.409 Vlaamse studenten deelnamen aan peer-nominaties en rapporteerden over hun algemene emoties en betrokkenheid in een vragenlijst gedurende de het eerste en tweede jaar secundair. Op basis van de MOMENT-studie beoogt dit project te onderzoeken of situationele variaties in studentenbetrokkenheid en emoties verband houden met (1) variaties in waargenomen steun of conflict van de leerkracht, (2) variaties in waargenomen betrokkenheid van de leerkracht en (3) variaties in emoties van medeleerlingen, en te onderzoeken of (4) deze relaties vergelijkbaar zijn voor alle cognitieve vaardigheidsniveaus. Ten slotte beoogt dit project met behulp van gegevens uit de TALENT-studie (5) het in situ onderzoek aan te vullen door gebruik te maken van sociale netwerkanalyse om te onderzoeken of de emoties van studenten worden beïnvloed door de emoties van hun klasgenoten.