Lacunae - Conceptualiseringen van ruimte op het interregnum tussen modern en postmodern denken

Een algemeen aanvaarde these, zoals die vandaag de dag wordt aanvaard in zowel architectuur-historische als theoretische verhandelingen, is dat het definiëren van architectuur onvermijdelijk een conceptualisering van ruimte impliceert. Wat echter nog ontbreekt is een diepgaand historisch begrip van hoe deze veronderstelling tot stand kwam. Vooral het recente verleden van de twintigste eeuw vraagt om grondiger onderzoek. In de grijze kloof tussen twee algemeen aanvaarde kaders, met het modernistische bejubelen van de ruimte als de essentie van architectuur langs de ene kant en het postmoderne 'anti-essentialistische', pluralistische begrip van ruimtelijkheid aan de andere, blijven er drie decennia van intellectuele conflicten en ontwikkeling overeind. Deze decennia kunnen echter ook worden gekenmerkt door verschillende intellectueel-historische kenmerken van de 'naoorlogse' periode, met name in een Amerikaanse context, zoals de opkomst van émigré-intellectuelen, de bijbehorende interdisciplinaire 'spill-over' en de aandrijvende samenwerking tussen onderwijsinstellingen en artistieke praktijken. Dit project wil laten zien hoe, in het geval van Architectuur en haar disciplinaire partners, het concept van ruimte en haar 20e-eeuwse ontwikkeling niet incidenteel gerelateerd zijn aan deze historische contingenties, maar dat het ene net de sleutel vormt tot het begrijpen van het andere. Als zodanig onderzoekt dit project twee 'handelszones': (1) een didactische zone die de aanvaarding en ontwikkeling van theoretische concepten in verschillende educatieve contexten (lezingen, workshops, syllabi) met zich meebrengt, en (2) een artistieke zone die de (multicipliteit aan) gebruiken in samenwerkingen met de beeldende kunst. Door de 'ecologieën van leren' bij naoorlogse (Amerikaanse) instellingen te koppelen aan de historische opvatting van ruimte, combineert het project de instrumenten van zowel traditionele disciplinaire studie als intellectueel-conceptuele studie. Door te pleiten voor een zorgvuldig historisch begrip van de dynamische relatie tussen hoe ruimte wordt gedacht en onderwezen, zal het aantonen hoe deze circulariteit zich grond in wetenschappelijke, artistieke of filosofische discoursen. Bovendien, door te belichten hoe ruimtelijke theorieën werden ontwikkeld, zal het project een essentiële aanvulling zijn op breder hedendaags onderzoek naar de opkomst van de 'ruimtelijke wending' van het postmoderne, pre-postmoderne architecturale denken. Het onderwerp van de scriptie zal worden gesitueerd binnen het bovenstaande kader, waarvan de focus nog moet worden bepaald.

Trefwoorden:space, conceptual history, postwar, philosophy of architecture

Disciplines:Ideeëngeschiedenis, Architecturale geschiedenis en theorie, Filosofische esthetiek

Project type:PhD project