Sabbatperiode Toon Van Houdt: Publicatieklaar maken van boek over de Latijnse embleembundel ‘Typus mundi’ (1627)

Zoals gezegd, zal de sabbatical, bij toekenning, worden gebruikt om – in nauwe samenwerking met collega Marc Van Vaeck een grondige studie van de belangrijke maar tot nog toe nauwelijks bestudeerde embleembundel Typus mundi (1627), uit te voeren, en dit met het oog op een publicatie in de reeks ‘Imago Figurata’ van uitgeverij Brepols in Turnhout. De Latijnse embleembundel Typus mundi is om twee redenen bijzonder te noemen. Eerst en vooral was hij niet het werk van gevestigde Neolatijnse embleemdichters, maar wel van leerlingen van het Antwerpse jezuïetencollege. Deze leerlingenpoëzie werd in 1627 door Joannes Cnobbaert gedrukt, en daarbij voorzien van Franse en Nederlandse bijschriften. Ten tweede vormt het gedrukte werk de neerslag van de tijdelijke tentoonstelling (‘affixio’) die diezelfde leerlingen in juli 1627 hadden georganiseerd voor de viering van het eerste lustrum van de canonisatie van Sint Ignatius van Loyola. We hebben meteen te maken met het oudst gekende voorbeeld van ‘affixio preservation’ in de Zuidelijke Nederlanden. De bundel zal emblematisch, literair-historisch, intertekstueel en cultuurhistorisch worden geduid. Veel van het noodzakelijke voorbereidende onderzoek (tekstkritische uitgave, nauwkeurige Engelse vertaling, eerste situering in de geschiedenis van de vroegmoderne jezuïeteneducatie) is reeds gebeurd, maar er blijven nog tal van belangrijke aspecten te bestuderen vóór een omvattende studie kan worden geschreven. Ik zal me daarbij vooral concentreren op de intertekstuele relaties die de Typus mundi verbinden met de klassieke letterkunde, de jezuïetenpoëzie van de zestiende en zeventiende eeuw en met Latijnse embleembundels die model hebben gestaan of als inspiratiebron hebben gediend. Daarnaast zal ik op gedetailleerde wijze proberen aan te tonen hoe de bundel Typus mundi fungeerde als een middel tot meditatie en als zodanig stevig lag ingebed in de meditatieve praktijken van de vroegmoderne jezuïetenorde.