De rol van aandachtsprocessen in eentalige en meertalige kinderen die wel en niet stotteren.

Stotteren is een multifactoriële spraakstoornis die zich kan ontwikkelen bij sprekers van alle talen. Indien onbehandeld, kan stotteren leiden tot nadelige academische, emotionele, sociale en beroepsmatige gevolgen. Hoewel stotteren voorkomt bij eentalige sprekers, komt stotteren ook voor bij tweetalige sprekers. Er is geen verschil in de prevalentie van stotteren bij sprekers van één taal versus meerdere talen, maar zowel clinici als onderzoekers zijn het er algemeen over eens dat tweetalige sprekers die niet stotteren duidelijk minder vloeiend zijn dan eentalige sprekers; er is echter veel minder inzicht in de onderliggende reden(en) voor dit fenomeen. Gezien de toenemende mate van meertaligheid in Europa, is er een sterke behoefte om de onderliggende processen te bepalen die bijdragen aan deze onvloeiendheden bij zowel eentalige als tweetalige sprekers. Het huidige voorstel lost dus deze leemte op in ons begrip van tweetaligheid en stotteren, een onopgelost probleem van steeds grotere, significante klinische relevantie.

Meer specifiek, de huidige studie is een cross-sectioneel, experimenteel onderzoek van aandachtsprocessen bij eentalige en tweetalige, schoolgaande kinderen die wel en niet stotteren. Aandachtsprocessen blijken in toenemende mate geassocieerd te zijn met stotteren bij eentalige personen, maar er is slechts beperkte informatie over de impact die aandacht kan hebben op stotteren bij tweetalige personen - een specifieke populatie die de aandacht duidelijk moet manipuleren door het verschuiven en focussen van de ene naar de andere taal. Als conceptueel kader voor deze studie, zal Posner's neurocognitief aandachtsmodel gehanteerd worden. Kort gezegd suggereert dit model dat aandachtsprocessen drie onderscheiden aandachtsnetwerken omvatten: alerting, orienting, en executive attention. Elk van deze drie aandachtsnetwerken zal experimenteel worden getest met behulp van een goed bestudeerd, en leeftijds-adequaat experimenteel paradigma (m.n. Attentional Network Test). De bevindingen van deze tests zullen helpen bepalen welke rol aandachtsprocessen spelen bij het ontstaan van spraakonvloeiendheden, of aandachtsprocessen verschillen tussen tweetalige kinderen die wel en niet stotteren, en of de patronen die zich manifesteren bij tweetaligen vergelijkbaar zijn met wat is gedocumenteerd bij eentaligen.

Huidig project bouwt verder op onze eerdere bevindingen die de ontwikkeling van falsifieerbare hypothesen ondersteunen om Posners neurocognitief aandachtsmodel te onderzoeken. Door deze hypothesen experimenteel te testen, zullen belangrijke componenten van aandacht worden onderzocht, wat inzichten zal verschaffen in welke mate aandacht een rol speelt bij ontwikkelingsstotteren evenals bij de ongewoon hoge frequentie van typische onvloeiendheden bij tweetalige kinderen. Onze voorlopige bevindingen aangaande tweetaligheid en stotteren zullen daarenboven bijdragen tot het bepalen of aandachtsprocessen verschillen tussen tweetalige kinderen die wel en niet stotteren. De bevindingen van het voorgestelde project zullen het onderzoek naar spraakonvloeiendheden, stotteren en tweetaligheid kaderen binnen de bredere context van domein-generieke processen (m.n. aandacht). Dit zal bijdragen tot toekomstig onderzoek naar diagnostische en behandelingsprotocollen voor tweetalige kinderen die stotteren of waarvan vermoed wordt dat ze stotteren.