< Terug naar vorige pagina

Project

Caritas et Memoria. Een studie naar de samenhang tussen armenzorg en memorieviering in de kosmopolitische stad Brugge tijdens de late middeleeuwen - vroegmoderne periode aan de hand van de organisatie en werking van de parochiale dissen.

In dit onderzoek staat de wisselwerking tussen armen- en memoriezorg in de late middeleeuwen en de zestiende eeuw centraal. Dat armenzorg functioneerde als vorm van memoriezorg, het redden van het zielenheil, is reeds lang bekend, maar de implicaties hiervan in de dagelijkse praktijk van de armenzorg bleven tot hiertoe grotendeels onduidelijk. Dit komt voornamelijk doordat armenzorg en memoriezorg tot andere historiografische tradities behoren. Via het uitwerken van een welgekozen casestudy – de parochiale armendissen van Brugge – onderzoekt deze studie hoe dit type instelling de armen- en memoriezorg combineerde en hoe de onderlinge verhoudingen evolueerden onder invloed van socio-economische, politieke, religieuze en andere maatschappelijke wijzingen in de samenleving. De gekozen methodiek bevat een combinatie van verschillende methoden waarbij een kwantitatieve analyse van de stichtingen het uitgangspunt vormt.

Doorheen dit werk bleek telkens opnieuw hoe armenzorg en memoriezorg met elkaar verweven waren. Deze verwevenheid ging veel verder dan een theoretische connectie waarbij het beoefenen van armenzorg de redding van het zielenheil bevorderde. Ook in de invulling van de stichting, de keuze voor de armendis en het moment van de uitdeling bleef de memoriezorg prominent aanwezig. De stichtingen zorgden voor het broodnodige, nieuwe kapitaal en garandeerden zo het voortbestaan van de instelling. De hierbij horende verplichtingen betekenden voor de instelling uiteraard een belasting, maar hoewel de stichtingen in theorie eeuwig bleven duren, toonde dit onderzoek aan dat de armendissen hier flexibel mee omgingen en regelmatig stichtingen reduceerden, samenvoegden of zelfs stopzetten. Deze samenhang bleef bovendien aanwezig gedurende de hier onderzochte periode. De zestiende-eeuwse hervormingen brachten hier dus geen verandering in. Wel zorgden de hervormingen ervoor dat de onafhankelijkheid van de armendissen verminderde doordat zowel de stedelijke als de kerkelijke overheid de controle op de armendissen opvoerden.

Datum:1 okt 2014 →  26 nov 2018
Trefwoorden:poor relief, medieval Bruges
Disciplines:Geschiedenis
Project type:PhD project