Cyberpesten op het werk begrijpen: meer dan een oud probleem in een nieuw jasje

Cyberpesten – agressief gedrag gesteld door middel van Informatie- en Communicatietechnologieën (ICT) – werd uitgebreid bestudeerd bij kinderen, adolescenten en jongvolwassenen. Ondanks de grote interesse in het fenomeen cyberpesten bij jongeren en in pesten op het werk, is het fenomeen cyberpesten op het werk tot op heden grotendeels onderbelicht gebleven. We willen deze lacune aanpakken door (a) een definitie voor te stellen van cyberpesten op het werk, (b) een Emotion Reaction-model te ontwikkelen ter voorspelling van cyberpesten op het werk en (c) dit model in verschillende contexten te testen (op het werk en thuis), gebruikmakend van verschillende designs (cross-sectioneel en longitudinaal) en analytische methodes (structural equation modelling en multilevel modelling). Daarnaast houden we ook rekening met de huidige hiaten in de traditionele pestliteratuur op het werk door (a) zowel onderzoek te doen naar slachtoffers als daders van cyberpesten, door (b) longitudinale processen bloot te leggen en door (c) zowel te kijken naar processen die zich afspelen tussen individuen als binnen individuen.

Dit proefschrift bestaat uit vijf studies. In Studie 1 integreren we inzichten uit de literatuur over traditioneel pesten op het werk, cyberpesten bij jongeren, online communicatie en emoties door het uitwerken van het Emotion Reaction-model (ERM) van cyberpesten op het werk. In Studie 2 ontwikkelen en valideren we een meting van cyberpesten op het werk – the Inventory of Cyberbullying Acts at Work (ICA-W). In Studie 3 testen we de belangrijkste proposities van het ERM met betrekking tot het slachtofferschap van cyberpesten op het werk. We testen namelijk de hypotheses dat stressoren op het werk geassocieerd zijn met de discrete negatieve emoties verdriet en angst, die op hun beurt het slachtoffer zijn van cyberpesten op het werk voorspellen. We testen ook of dit proces wordt gemodereerd door gebruikte emotieregulatie-strategieën. In Studie 4 onderzoeken we of verschillende types cyber-slachtoffers kunnen onderscheiden worden op basis van de negatieve online handelingen die zij ervaren en of deze groepen verschillen inzake emotieregulatie. Als laatste testen we in Studie 5 de belangrijkste proposities van het ERM met betrekking tot het dader worden van cyberpesten via van een dagboekstudie bij tweeverdieners. We testen daarbij of werkstressoren op dagniveau geassocieerd zijn met dagelijkse gevoelens van woede en of deze op hun beurt cyberpestgedrag bij werkende mannen en vrouwen voorspellen. Doorheen dit proefschrift vinden we steun voor de stelling dat door stressoren opgewekte emoties een cruciale rol spelen bij het ontstaan van cyberpesten op het werk, zowel vanuit het perspectief van het slachtoffer als dat van de dader.