< Terug naar vorige pagina

Project

Cultureel diverse klaslokalen , onvoorbereide leraren? Een onderzoek met gemengde methoden naar de lerarenopleiding voor diversiteit in Vlaanderen

Samenvatting


Deze doctoraatsstudie richt zich op de voorbereiding van leraren op diversiteit, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid in de hedendaagse superdiverse samenlevingen. Globalisering en internationale migratie hebben geleid tot een grotere etnische, culturele en taalkundige diversiteit in klaslokalen, met name in West-Europese contexten. Echter, de huidige kaders van scholing en onderwijs, waaronder curriculumontwerp, inhoud, pedagogische praktijken en ingebedde culturele en taalkundige normen, verdiepen systematisch de onderwijsongelijkheden voor studenten uit diverse culturele en taalkundige achtergronden. In een poging om gelijkheid voor alle studenten te bevorderen, integreren lerarenopleidingen wereldwijd, evenals die in Vlaanderen, steeds meer diversiteit, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid in hun curricula. Deze inspanningen hebben tot doel toekomstige leraren uit te rusten met de nodige kennis (expertise) en hun bestaande vooroordelen ten aanzien van cultureel en taalkundig diverse studenten, ouders en gemeenschappen uit te dagen.

Deze gemengde-methodenstudie onderzoekt hoe vooropleidingsprogramma's in Vlaanderen diversiteit, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid binnen hun curricula integreren en de impact van deze curriculaire inspanningen op de kennis en overtuigingen van aanstaande leraren. De studie wordt geleid door twee hoofdvragen: (1) Welke kennis en overtuigingen hebben aanstaande leraren met betrekking tot culturele en taalkundige diversiteit en hoe verhouden deze zich tot hun vooropleiding curricula? (2) Op welke manieren worden diversiteit en gelijkheid geïntegreerd binnen vooropleiding curricula, en welke benaderingen worden als het meest invloedrijk beschouwd in het vormgeven van kennis en overtuigingen? Deze twee leidende vragen zijn vertaald naar verschillende specifieke onderzoeksdoelstellingen, die worden aangepakt in zes verschillende empirische hoofdstukken.

De eerste drie kwantitatieve onderzoeken onderzochten de kennis en overtuigingen van aanstaande leraren over etnische, culturele en taalkundige diversiteit in Vlaanderen. Deze onderzoeken onthulden dat aanstaande leraren over het algemeen lage niveaus van diversiteitskennis hebben en bepaalde vooroordelen koesteren ten opzichte van de culturen en talen van studenten. Echter, er werden significante verschillen waargenomen op programmaniveau, wat aangeeft dat een hogere focus op theoretische cursussen en verbeterde kennis en overtuigingen inderdaad gekoppeld zijn. Er was geen verband tussen stages en een toename van kennis en overtuigingen. Een longitudinale studie, hoofdstuk 4, ging dieper in en toonde een significante groei in kennis en overtuigingen aan, zelfs binnen het eerste jaar van het programma. Deze studie suggereert dat een gecombineerde benadering - die diversiteit integreert binnen zowel het algemene theoretische curriculum als specifieke cursussen over diversiteit - een cruciale rol speelt bij het bevorderen van deze verandering. Collectief benadrukten deze vier empirische studies de rol van het vooropleiding curriculum, met name theoretische cursussen, bij het vormgeven van de kennis en overtuigingen van aanstaande leraren.

De laatste twee hoofdstukken onderzochten daarom de lerarenopleidingscurricula op twee niveaus: het bedoelde curriculum (curriculum op papier) en het bereikte curriculum (zoals ervaren door studenten). De analyse van curriculaire documenten en focusgroep discussies onthulde een veelzijdig landschap van het integreren van diversiteit, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid in vooropleiding curricula. Sommige programma's tonen een duidelijke toewijding aan deze cruciale onderwerpen, hanteren een inclusieve aanpak en integreren diversiteits- en gelijkheidsmodules vanaf de toegang tot afstuderen, wat positief de groei van kennis beïnvloedt en vooroordelen uitdaagt. Sommige anderen nemen echter een oppervlakkige en kleurenblinde benadering aan en bieden slechts optionele cursussen aan zonder een fundamentele basis die diversiteitskennis moet bevorderen en mogelijk bestaande vooroordelen versterkt, in plaats van deze uit te dagen.

Al met al benadrukken de bevindingen uit deze studie de kritieke noodzaak om voorbij oppervlakkige benaderingen te gaan naar een meer holistische integratie van diversiteit, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid in de lerarenopleiding. Deze bevindingen dragen aanzienlijk bij aan het lopende debat over het voorbereiden van leraren op diversiteit. Het gehele onderzoeksproces, van dataverzameling en instrumentontwerp tot theoretische kaders en analyse, opent nieuwe richtingen voor toekomstig onderzoek en praktijk.

Datum:3 jun 2017 →  3 jun 2023
Trefwoorden:Multicultural Teacher Education, Diversiteit en lerarenopleiding, Diversity
Disciplines:Sociaal werk, Andere sociologie en antropologie
Project type:PhD project