< Terug naar vorige pagina

Project

De rol van leerkracht-kindinteracties: Effecten van twee preventieve interventies op kind- en leerkrachtuitkomsten

De voorbije jaren werd meer aandacht geschonken aan de rol van leerkracht-kindinteracties bij de ontwikkeling van kinderen. Onderzoek heeft aangetoond dat zowel interacties tussen leerkrachten en individuele kinderen, als tussen leerkrachten en de klasgroep een belangrijke rol spelen bij de schoolse aanpassing van kinderen. Op basis van deze bevindingen werd een reeks interventieprogramma’s ontwikkeld, gericht op het verbeteren van leerkracht-kindinteracties, om zo de latere ontwikkeling van jonge kinderen te bevorderen. Onderzoek naar effecten van dergelijke interventies is echter schaars, en vooral gericht op psychosociale uitkomsten bij kinderen. Dit proefschrift focust op twee tot dusver weinig bestudeerde uitkomsten van preventieve interventies gericht op leerkracht-kindinteracties: de academische ontwikkeling van kinderen, en psychosociale uitkomsten bij leerkrachten.
De belangrijkste doelstelling van dit proefschrift was te onderzoeken of het bevorderen van leerkracht-kindinteracties de academische ontwikkeling bij kinderen kan verbeteren (Studies 1, 2 en 3). Een bijkomende doelstelling was het onderzoek naar effecten van interventies gericht op het verbeteren van leerkracht-kindinteracties, op psychosociale uitkomsten bij leerkrachten (Studie 4). Beide onderzoeksdoelen werden nagegaan aan de hand van gerandomiseerde, gecontroleerde trial studies met twee preventieve interventieprogramma’s. Taakspel (Nederlandse versie van the Good Behavior Game) is een universele, klassikale interventie in het lager onderwijs, gericht op leerkracht-kindinteracties, met als doel de schoolse aanpassing van kinderen te bevorderen. Samen-Spel (Playing-2-gether) is een geïndiceerde, preventieve interventie gericht op het verbeteren van interacties tussen leerkrachten en kleuters die externaliserend gedrag vertonen, met als doel de gedragsmatige ontwikkeling van deze kleuters te bevorderen. In Studie 1 (N=310), uitgevoerd in Vlaanderen, werd Taakspel geïmplementeerd in het tweede en derde leerjaar. Voor de deelnemende kinderen was een basisniveau van spellingvaardigheden beschikbaar (pre-test). In het zesde leerjaar (follow-up) werd een gestandaardiseerde spellingtest afgenomen. In Studie 2 (N=517), uitgevoerd in Nederland, werd Taakspel geïmplementeerd in het eerste en tweede leerjaar. In het zesde leerjaar (follow-up) werden gestandaardiseerde tests afgenomen voor academische prestaties, op verschillende domeinen. In Studie 3 en 4 bestond de steekproef uit 175 paren van leerkrachten en externaliserende kleuters. Leerkracht- en kindmetingen werden verzameld vóór Samen-Spel (Tijdstip 1), tussen beide interventiecomponenten (Tijdstip 2), en aan het einde van de interventie (Tijdstip 3).
Studie 1 en 2 toonden aan dat Taakspel academische prestaties op lange termijn kan verbeteren voor bepaalde lagereschoolkinderen, bijvoorbeeld voor meisjes, kinderen met lage academische vaardigheden en kinderen met een niet-westerse achtergrond. Studie 3 toonde aan dat Samen-Spel leidt tot meer academische betrokkenheid, en, in mindere mate, tot betere academische prestaties bij externaliserende kleuters. Verder toonde Studie 4 aan dat Samen-Spel bij leerkrachten de gepercipieerde controle over het gedrag van het kind kan verbeteren, en, beperkter, kan leiden tot meer positieve en minder negatieve emoties bij leerkrachten tegenover de kleuter. Een verhoogde gedragsmatige betrokkenheid bij de kleuter als gevolg van de interventie, kan deze effecten gedeeltelijk verklaren.
Samengevat bieden de studies in dit proefschrift evidentie voor de veronderstelling dat interventies gericht op het verbeteren van leerkracht-kindinteracties, kunnen leiden tot een verbetering van de academische ontwikkeling bij kinderen, en van de ontwikkeling van leerkrachten, vooral bij kwetsbare groepen van kinderen. In de algemene discussie gaan we in op de verdere theoretische en praktische implicaties van onze bevindingen en presenteren we suggesties voor verder onderzoek

Datum:1 okt 2010 →  18 jun 2018
Trefwoorden:teacher-child interactions, academic achievement, Playing-2-gether, behavioral engagement, teacher emotions, teacher perceived control, the Good Behavior Game
Disciplines:Biologische en fysiologische psychologie, Algemene psychologie, Andere psychologie en cognitieve wetenschappen
Project type:PhD project