‘Dis/ability’ als een opkomende wereldgebonden identiteit: Im/materiële verwikkelingen van Congolese personen in Kinshasa en de diaspora

Dit antropologisch doctoraatsonderzoek gaat na hoe een (beperkt) lichaam en een (globale) omgeving met elkaar verstrengeld zijn. Het onderzoekt hoe iets dat beperkt lijkt zich verbindt met een open en een dynamische omgeving.

In samenwerking met personen met een Congolese achtergrond en een zichtbare fysieke beperking wil deze studie dieper ingaan op wat het betekent om een ‘dis/abled’ persoon te zijn in een globale omgeving.  

Hoe kunnen we ‘dis/ability’ begrijpen als deel van de alledaagse werkelijkheid in termen van ‘verwording’? Wat zijn de beperkingen en mogelijkheden voor een mens met een lichaamsverschil in een (globale) omgeving? Hoe bepaalt een lichaamsverschil mee een toekomst?

De introductie biedt een overzicht van verschillende opvattingen van ‘dis/ability’ vanuit de literatuur en stelt de vraag naar hoe vanuit ‘niets’ een (zogenaamd beperkt) ‘iets’ tot stand kan komen. Het onderzoek biedt geen pathologische benadering van ‘dis/ability’, maar neemt het eerder waar als een opkomende (globale) vorm/identiteit. Het werk van Tim Ingold en Ian Hodder wordt als basis genomen om ‘dis/abilty’ te onderzoeken als deel van een ‘meshwork’ en als een ‘entangled’ iets. De aanpak is rizomatisch en experimenteel. Dit betekent dat ‘dis/ability’ vanuit verschillende lijnen wordt benaderd en als heterogeen gegeven wordt onderzocht. De onderzoekster is actief onderdeel van het proces en evolueert vanuit een positie van afstand naar nabijheid. In welke mate is niet de persoon, maar de omgeving die ruimte laat voor verschil beperkt of beknottend? Wat kan een verschil maken?

In het eerste deel van dit werk wordt Kinshasa, hoofdstad van DR Congo, onder de loep genomen. Hoe wordt ‘dis/ability’ vorm gegeven vanuit de verschillende im/materiële verwikkelingen (entanglements) in een grenshandel, het publiek transport, een centrum waarin aan ‘beadwork’ wordt gedaan, en een theatergezelschap?

In het tweede deel worden drie ‘close-ups’ gegeven van ‘interlocutors’ in Kinshasa, DR Congo, en België. Hoe krijgt ‘dis/ability’ zowel lokaal als globaal vorm in het leven van drie verschillende vrouwen of hoe geeft het hun leven vorm? Via verschillende verhaallijnen treedt ‘dis/ability’ naar voor als een belangrijke bron voor identiteitsvorming en het uitbouwen van een toekomst.

In een laatste deel toont de onderzoekster haar eigen verwikkelingen in een ‘multi-sited’ onderzoeksproces waarin verschillende onderzoeksmethodes werden gecombineerd. In het discussiegedeelte wordt de vraag gesteld hoeveel ruimte nog overblijft om te manoeuvreren in een open en dynamische wereld waarin het plastische verder verhardt.