< Terug naar vorige pagina

Project

En Ecoutant du Schumann. Esthetische ruimte en interioriteit in Brussel tijdens het fin de siècle.

Kunstkringen als Les XX en La Libre Esthétique toonden hoe de consumptie van kunst en muziek tijdens het fin de siècle in België een grotendeels private aangelegenheid was, vaak in de context van de huiselijke en private ruimtes van de burgerlijke maatschappij zoals salons of kunstateliers. Toch was smaak ook onderdeel van een snel industrialiserende, moderne publieke ruimte. In deze paradoxale situatie, en precies daardoor, werden kunst en muziek, net als de hybride huiselijke omgeving waarin ze ondergebracht werden, hefbomen voor een radicaal private, geïnterioriseerde subjectiviteit, kenmerkend voor de individuele ervaring en de opbouw van sociale contacten. Met name in de bredere context van het symbolisme, met zijn esthetisch programma en maatschappelijke overtuigingen, kreeg deze deze dynamiek gestalte in intieme, persoonlijke strategieën van afstandelijkheid, een zoektocht naar diepgang, het creëren van afstand tot de moderne wereld als een problematische ‘oppervlakte’ en in een intens besef van de vluchtigheid van een werkelijkheid die uiteindelijk enkel bestond in herinneringen. Deze strategieën brachten de exploratie van een overvloed aan spatiotemporele metaforen met zich mee die de complexe subjectiviteit van de moderne consument - die gevangen zat tussen het ideaal van interiorisering en de uitdagingen van het moderne leven die dat ideaal stimuleerden - blootlegden. In het voorbeeld van Villa Khnopff stuurden deze strategieën ook de architecturale organisatie van de huiselijke ruimtes waarin kunst en muziek centraal stonden, door indeling, circulatie en beweging, en die gewild zeer subjectieve, innerlijke reacties provoceerde van de kant van de bezoekers. Het doel van dit project is drieledig. Op basis van architecturale bronnen, muziekkritiek, muziekesthetica, ego-documenten en programma’s zal bestudeerd worden 1. hoe, door haar status binnen het symbolisme, door haar vluchtigheid en verbinding met het geheugen, muziek een prominente rol speelde bij de ontwikkeling van deze strategieën of hoe ze die strategieën concreet gestalte gaf; 2. hoe deze evolutie esthetische paradigma’s beïnvloedde, met aandacht voor de geschiedenis van muziek en ruimtelijkheid tijdens de romantiek, iets dat vooral zal worden geanalyseerd aan de hand van de receptiegeschiedenis van Robert Schumann in het Belgische fin de siècle; 3. en hoe deze rol tot uiting komt in de manier waarop muziek werd geprogrammeerd, beleefd en beoordeeld in de concrete architecturale omgeving tijdens deze periode.

Datum:27 sep 2021 →  Heden
Trefwoorden:Spatial imageries, Aesthetics of music, Belgium, Fin de siècle
Disciplines:Cultuurgeschiedenis, Filosofische esthetiek, Filosofie van cultuur, Architecturale geschiedenis en theorie, Geschiedenis van de muziek
Project type:PhD project