Mathesis universalis. Het oeuvre van Rahel Levin Varnhagen als kennisvorm in de vroege negentiende eeuw.

Dit onderzoeksproject zal het oeuvre van de Duits-Joodse auteur Rahel Levin Varnhagen (1771-1833) verkennen als een vorm van kennis tegen de achtergrond van de turbulente periode van de vroege negentiende eeuw. Vanaf het begin van de researchgeschiedenis over Varnhagen heeft een biografische insteek het onderzoek gedomineerd en is de impact van haar persona en werk gemarginaliseerd. Het schaarse bestaande onderzoek heeft zich bijna volledig gericht op haar identiteit als joodse vrouw, zoals ook blijkt uit Hannah Arendts beroemde biografie over Varnhagen. Arendt beschouwt Varnhagen als de belichaming van de Duitse Romantiek, toch blijven de intellectuele dimensies van haar duizenden pagina's brieven en dagboeken grotendeels onbekend. Dit project zal - als eerste in zijn soort - het werk van Rahel Varnhagen belichten als een oeuvre dat deel uitmaakt van het 'Wissenskomplex' van de vroege negentiende eeuw. Het project zal haar werk onderzoeken met een focus op vijf thematische clusters die elk betrekking hebben op de onderdelen van de menswetenschappen van haar tijd. Daarbij zal haar werk beschouwd worden als een 'depot' van kennis uit die periode en aldus gesitueerd worden in de ontwikkeling van de institutionalisering van het denken en van de wetenschappen. Door dit indrukwekkende en grotendeels onontgonnen corpus op een systematische manier te benaderen, zal dit project bijdragen tot de complexiteit van het denken over de kennissystemen van het negentiende-eeuwse Europa.