OBPWO 2022 - Thema 6: Bouwstenen voor opleiding en professionalisering van (duale) leraren technische en praktijkvakken in arbeidsmarktgerichte opleidingen

Meer kennis omtrent het ontwerpen van krachtige leeromgevingen op de grens van school en werk binnen arbeidsmarkgerichte opleidingen in het secundair onderwijs (zowel binnen het gewoon als buitengewoon secundair onderwijs) is nodig. Inzetten op het continu versterken van leraren technische en praktijkvakken in arbeidsmarktgerichte opleidingen, met aandacht voor de verschillende profielen van deze leraren (o.a. zij-instromer, duale lesgever) en hun specifieke noden, via opleiding en professionalisering is hierbij onontbeerlijk. Het spreekt voor zich dat dit geen taak is van individuele leerkrachten, maar dat dit een teamaangelegenheid is. Hierbij zijn verschillende partners belangrijk: scholen, de arbeidsmarkt, lerarenopleidingen en andere aanbieders van professionaliseringsinitiatieven. Voorliggend onderzoeksvoorstel combineert het model van Placklé en collega’s omtrent krachtige leeromgevingen in arbeidsmarktgerichte opleidingen met het AMO-model dat onderbouwt hoe het functioneren van medewerkers (binnen dit onderzoek: het professionaliseren van leraren in arbeidsmarktgerichte opleidingen) opgevat moet worden als een functie van hun vermogen (Ability), hun motivatie (Motivation) en van de gelegenheid (Opportunity) die hen ertoe geboden wordt. Op basis van deze theoretische kaders gaan we binnen dit onderzoek in op de opleidings- en professionaliseringsnoden van leraren(teams) met betrekking tot hun handelingsbekwaamheid in het realiseren van krachtige leeromgevingen voor hun leerlingen. Hierbij houden we rekening met belangrijke bepalende kenmerken van de leraren(teams) en de scholen waarin zij fungeren. Daarnaast is een belangrijke focus gericht op het inzetten van externe expertise uit bedrijven (bvb. via duale lesgevers en extended teams). We voorzien ook een analyse van de arbeidsrechtelijke context waarin scholen en bedrijven zich bevinden. Daarnaast brengen we effectieve opleidings- en professionaliseringspraktijken in kaart die kunnen tegemoet komen aan deze opleidings- en professionaliseringsnoden (uiteraard rekening houdend met de verschillende noden naargelang kenmerken van de leraren(teams) en scholen). Dit zal leiden tot een overzicht van bouwstenen waaruit deze effectieve praktijken bestaan. Om de verschillende onderzoeksvragen te beantwoorden, gebruiken we een mixed method design (combinatie van  vragenlijsten, focusgroepen, interviews) dat de variatie in kenmerken van leraren, scholen, noden en effectieve praktijken in kaart kan brengen en verklaren. Vervolgens worden de bouwstenen van de effectieve praktijken afgetoetst aan de praktijk aan de hand van een multiple case design waarin een diepgaande analyse van deze good practice cases vooropgesteld wordt. Gedurende het volledige onderzoeksproject is er aandacht voor valorisatie van de bevindingen voor de praktijk (o.a. door het opzetten van een lerend netwerk, het opstellen van bruikbaar materiaal voor de praktijk (bvb. toegankelijk rapport m.b.t. wetenschappelijke literatuur, praktijkfiches) en professionaliseringsinitiatieven). Daarnaast formuleren we gerichte beleidsaanbevelingen voor de verschillende belangrijke actoren (o.a. overheid, scholen, bedrijven, professionaliseringsorganisaties).