< Terug naar vorige pagina

Project

Tussen landschapsbescherming en natuurontwikkeling. Terreinverkenning in Vlaanderen (1970-2000).

In de internationale stedenbouwkundige theorievorming en praktijk worden landschap en natuur/ecologie naar voor geschoven als een nieuwe basis om de discipline te oriënteren. In Vlaanderen bestaat er echter een problematische spanning tussen landschaps- en natuurbeleid, die neerslaat in planningsstrategieën gebaseerd op een statische zonering dan wel op een dynamische, systemische ontwikkeling; een tweespalt die in de weg staat van de nieuwe richting die stedenbouw en ruimtelijke planning willen inslaan. Dit STIMPRO-project wil deze spanning contextualiseren door ze in een historisch perspectief te plaatsen. De huidige, ahistorische lezing van natuur en landschapsbeleid geeft aanleiding tot een eendimensionale focus op de technische en wetenschappelijke benadering in planningstheorie en –praktijk, die een diepgaand begrip van de huidige uitdagingen – zowel wat het milieu als het sociale betreft – in de weg staat.Het project focust op een sleutelperiode voor de formalisering en conceptie van planningsinstrumenten (1970-2000), waarbinnen een wettelijk en institutioneel kader voor landschaps- en natuurbeleid werden ontwikkeld. Het is gebaseerd op twee paradigmatische cases, waarin belangrijke problemen en vragen rond landschap en natuur kristalliseren: 1) de Landschapsatlas, gebaseerd op een beoordeling van traditionele landschappen en een logica van zonering; 2) de Groene Hoofdstructuur, gebaseerd op een netwerk- en ontwikkelingsstrategie. Vertrekkende van deze case studies heeft het project tot doel: 1) inzicht te verwerven in de concepten conservatie en ontwikkeling in landschaps- en natuurbeleid in Vlaanderen en de actoren en ideeën hieronder blootleggen en 2) de ideologische argumenten, socioculturele motieven, conflicten en machtsrelaties onder de wetenschappelijk/technocratische logica blootleggen.Methodologisch is de assemblage van netwerken en narratieven geaard in Latour's Actor-Network Theory en Maarten Hajer's en John Dryzek's werk rond 'environmental discourses'. Het onderzoek is gebaseerd op drie types primaire bronnen: 1) interviews met een selectie van 14 actoren die een essentiële rol speelden in de ontwikkeling van de Landschapsatlas en de Groene Hoofdstructuur in overheidsadministraties, onderzoeksinstellingen en milieu- en erfgoedbewegingen; 2) archieven van de betreffende actoren, instellingen en verenigingen; 3) de rapporten van de Wetenschappelijke Conferenties voor Groenvoorziening (1975-84). De haalbaarheid van het onderzoek is verzekerd door de preselectie van actoren en te raadplegen literatuur door de promotoren, alsook door de gerichte manier waarop de archieven zullen benaderd worden.Het project draagt bij aan de onderzoeksactiviteiten van de Henry van de Velde onderzoeksgroep (HVDV), en meer bepaald de cluster Erfgoed en Veerkracht, door een onderzoekslijn op lange termijn te initiëren die erfgoedstudies in een hedendaags ontwikkelingsperspectief inschrijft. Het STIMPRO-project is een eerste stap naar een doctoraal project dat wordt opgezet door de promotoren (FWO, IWT), maar is ook de grondslag voor mogelijk onderzoek gefinancierd door overheidsadministraties. De samenwerking tussen promotor Bruno Notteboom en copromotor Greet De Block van het Centrum voor Stadsgeschiedenis is essentieel voor de interdisciplinaire aanpak van dit onderzoek, en maakt het mogelijk bij te dragen aan twee onderzoeksspeerpunten van de Universiteit Antwerpen: 'Ecologie en duurzame ontwikkeling', en 'Grootstad, geschiedenis en hedendaags beleid.'
Datum:1 jul 2016 →  31 dec 2017
Trefwoorden:VLAANDEREN, LANDSCHAPSBESCHERMING, RUIMTELIJKE PLANNING, NATUURONTWIKKELING
Disciplines:Geschiedenis en grondbeginselen van de wiskunde, Ecologie, Milieuwetenschappen en management, Andere milieuwetenschappen, Landschapsarchitectuur, Stedelijk en regionaal ontwerp, ontwikkeling en planning, Economische geschiedenis, Geschiedenis, Kunststudies en -wetenschappen