Zinsconstructie bij gezonde vrijwilligers en bij patiënten met een neurologische ziekte: een subjectspecifieke benadering aan de hand van magnetoencefalografie en contextafhankelijke taalmodellen

Met taal kunnen we een ongeziene veelheid aan ideeën uitwisselen. Aan de basis van deze krachttoer ligt de mogelijkheid om woorden op een flexibele manier tot zinnen te combineren. Gebruik makend van recente doorbraken uit neurolinguïstiek en hersenbeeldvorming, onderzoeken we hoe zinsconstructie verloopt in gezonde hersenen en hersenen van patiënten met afasie. We toonden al aan dat 400 ms na het lezen de hersenen alle kennis over een woord hebben opgeroepen. Maar hoe wordt dit woord geïntegreerd in een zin? Wat gebeurt er wanneer we zinnen schrijven? Door probabilistische maten -berekend aan de hand van contextafhankelijke taalmodellen- te combineren met neurale signalen die we elke milliseconde meten, zullen we het tijdsverloop van de activiteitspatronen tijdens de zinsconstructie in kaart brengen. Zinsconstructie is vaak afwijkend bij patiënten met afasie. Taalmodellen kunnen bepalen welke van de woorden uitgesproken door patiënten, ongewoon zijn in deze context bij gezonde mensen. Het anatomisch substraat van deze afwijkende zinsconstructie onderzoeken we eveneens. Ook testen we of de taalmodellen de zinnen gestart door patiënten, kunnen aanvullen. Misschien kunnen contextafhankelijke taalmodellen er zo voor zorgen dat de patiënten beter communiceren. Samengevat gebruiken we een subject-specifieke aanpak om zinsconstructie te bestuderen en testen we of we de spraak hiermee kunnen verbeteren.