Titel Promotor Affiliaties "Korte inhoud" "Het optimaliseren van de detectie van criminele intentie en deceptie in criminele netweken: de rol van response inhibitie" "Geert Crombez" "Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie" "Het project onderzoekt de rol van responsinhibitie bij liegen en de implicaties voor leugendetectie. De hypothese is dat liegen steeds veronderstelt dat de waarheid op een bepaald moment geactiveerd is, waarop een onderdrukking ervan dient te volgen. In een reeks experimenten met gedrags- en neurofysiologische maten wordt deze hypothese onderzocht." "Voorafgaande zorgplanning (VZP) bij personen met dementie en hun mantelzorgers: ontwikkeling van een VZP communicatie in dementie vaardigheidstraining voor artsen" "Lieve Van den Block" "Zorg rond het levenseinde, Huisartsgeneeskunde en Chronische Zorg, Observerende Klinische wetenschappen" "Advance care planning (ACP) is een proces van communicatie tussen patiënten, mantelzorgers en professionals over voorkeuren voor toekomstige zorg, inclusief zorg aan het levenseinde. Ondanks de relevantie voor mensen met dementie en hun verzorgers, is de opname van ACP bij dementie laag, gezien de toenemende cognitieve achteruitgang geassocieerd met de aandoening. Onderzoek toont aan dat het voor artsen onduidelijk is hoe ze optimaal kunnen communiceren over ACP met mensen met dementie en hun zorgverleners: artsen geven aan de benodigde kennis en vaardigheden te missen. Het algemene doel van mijn project is om een ​​ACP-communicatie te ontwikkelen in dementievaardigheden voor artsen, zodat ze ACP met mensen met dementie en hun verzorgers optimaal kunnen bespreken. Dit doel zal in twee fasen worden behandeld. Ten eerste zal ik diepgaande kwalitatieve analyses uitvoeren van ervaringen, voorkeuren en van actuele ACS-praktijken, met behulp van innovatieve methoden zoals op audio gebaseerde conversatieanalyse. Ten tweede, gebaseerd op inzichten uit fase 1 en op de inbreng van een multidisciplinaire stakeholder panel consensus-procedure, zal de training gemodelleerd en vervolgens vooronderzoek getest worden door artsen uit verschillende specialismen. Dit werk zal de basis leggen voor een broodnodige training die streeft naar het optimaliseren van de kwaliteit van ACP-communicatie met mensen met dementie en hun zorgverleners en zo uiteindelijk de kwaliteit van het levenseinde van de patiënt wil verbeteren." "De constructie van dementie. Publieke, institutionele en persoonlijke narratieven over dementie in België." "Leen Van Brussel" Communicatiewetenschappen "Het onderzoek hanteert een sociaal constructionistisch perspectief om te betogen dat de betekenis van dementie niet stabiel is, maar ingebed in een contingente sociale, politieke en culturele context. Het dominante biomedische model richt zich uitsluitend op dementie als een degeneratieve neurologische aandoening. Veel verhalen over dementie brengen het biomedische model over en zijn gebaseerd op een discours van verlies. Maar er circuleren ook verschillende alternatieve en meer emancipatorische verhalen - zij het op een meer verborgen manier. Ze benadrukken het handelen van mensen met dementie of richten zich op het burgerschap van mensen met dementie en betwisten hun sociale uitsluiting. Het onderzoek gaat ervan uit dat er tegenwoordig een rijke verscheidenheid aan concurrerende verhalen over dementie bestaat. Het doel van het onderzoek is om verschillende narratieven van dementie op openbaar niveau te identificeren, beschrijven en begrijpen, dat wil zeggen openbaar beleid en massamedia, het organisatieniveau, dat wil zeggen professionele zorginstellingen en het maatschappelijk middenveld, en het persoonlijke niveau, d.w.z. verhalen van individuen. Methodologisch, het onderzoek is gebaseerd op een combinatie van narratieve analyse, discours-theoretische analyse en genre-analyse. Dit betekent dat het onderzoek niet alleen kijkt naar hoe verhalen over dementie bepalen, maar ook naar de meeromvattende discoursen (dwz wereldbeelden en ideologieën) waarop de verhalen zijn geënt, en naar de tekstuele / formele kenmerken van de verhalen en hoe deze kenmerken een onderdrukkende of emancipatorische potentieel." "[18F]-MFBG PET van het cardiale noradrenerge systeem voor vroege differentiatie bij de ziekte van Parkinson en dementie met Lewy bodies." "Koen Van Laere" "Nucleaire Geneeskunde & Moleculaire Beeldvorming, Laboratorium voor Parkinson Onderzoek, UZ Gent" "Het hoofddoel van dit project is het valideren en optimaliseren van het klinische gebruik, leidend tot terugbetaling van onlangs geïntroduceerde cardiale [18F]-MFBG noradrenerge transporter (NET) Positron Emissie Tomografie (PET) in de diagnostische opwerking van patiënten met vermoedelijke neurodegeneratie, zowel bewegings- als bewegingsstoornissen. stoornissen (differentiële diagnose tussen de ziekte van Parkinson (PD) en de Parkinson-variant van meervoudige systeematrofie (MSA-P)) en twee van de meest voorkomende dementiestoornissen (dementie met Lewy bodies (DLB) en de ziekte van Alzheimer (AD)) waarbij sprake is van abnormale Afzetting van Lewy body (alfa-synucleïne-eiwit) in de hersenen en perifere organen (PD en DLB). Dit zal een optimale vroege differentiële diagnose tussen deze pathologieën in een eerder klinisch stadium mogelijk maken. De Positron Emission Tomography (PET) radiotracersonde met inherent betere beeldvorming en kinetische kenmerken, nauwkeurige kwantificering en verbeterde patiëntlogistiek en comfort, zal direct worden ingezetvergeleken met de bestaande zorgstandaard met behulp van de al lang bestaande [123I]-MIBG-scintigrafie en Single Photon Emission Computed Tomography (SPECT), die om redenen van kosten, logistiek en beschikbaarheid in België nauwelijks wordt gebruikt ondanks de reeds goede nauwkeurigheid uit de literatuur. Ten tweede zal een directe vergelijking met de state-of-the-art [18F]-FE-PE2I PET DAT-tracers, aangezien beeldvorming met dopaminetransporter (DAT), die ook wordt vergoed voor de indicatie DLB versus AD, ook beide benaderingen met elkaar vergelijken. Onze hypothese is dat beide benaderingen complementariteit kunnen vertonen in het licht van de huidige hypothese van twee verschillende typen stoornissen met ‘brain-first’ versus (een meer ontwikkelde/‘kwaadaardige’) body-first accumulatie van Lewy bodies, wat verschillende prognoses en behandelingsopties met zich meebrengt." "Betekenis in gedachten: de rol van spontane cognities voor betekenis in het leven in dementie" "Jessie Dezutter" "Schoolpsychologie en Ontwikkeling in Context (OE)" "Dementie vormt één van de belangrijkste uitdagingen van onze vergrijzende samenleving. Toenemende evidentie wijst op het belang van betekenisbeleving voor het welbevinden van mensen met dementie. Er is echter weinig geweten over de mechanismen die bijdragen aan de ontwikkeling en instandhouding van betekenis. In het huidige onderzoeksproject schuiven we spontane cognities naar voor als een sleutel mechanisme in de dagelijkse constructie van betekenis. Het hoofddoel is om te bepalen hoe spontane cognities zich manifesteren bij ouderen met dementie en hoe deze op dynamische manier samenhangen met betekenisbeleving. In drie studie zal een incrementele beweging van een gecontroleerde lab-omgeving naar meer naturalistische omgevingen ons in staat stellen om de relatie te bepalen over verschillende contexten (lab, kliniek, woonzorgcentrum) en tijdspannes (een korte taak, een dag, twee weken). Daarbij zal het project voor het eerst een ‘experience sampling’ aanpak toepassen in een dementiepopulatie. Door het verenigen van de domeinen van betekenis en cognitieve psychologie, zal dit werk belangrijke nieuwe inzichten bieden in de innerlijke ervaring van mensen met dementie. De bevindingen zullen een fundamentele bijdrage leveren aan de conceptualisering van betekenis bij dementie, zullen een methodologische innovatie bieden en zullen belangrijke inzichten leveren in het mentale leven van mensen met dementie—een belangrijke basis voor de verbetering van persoonsgerichte dementiezorg." "Het verband tussen depressie en dementie ontrafeld" "Sebastiaan Engelborghs" "Faculteit van de Geneeskunde en Farmacie, Geneeskunde en Farmacie academisch/administratief, Psychiatrie, Brein, Lichaam en Cognitie, Neuroprotectie & Neuromodulatie, Neurologie, Observerende Klinische wetenschappen" "Depressie en dementie zijn frequente en slopende aandoeningen. Door de vergrijzing zal het aantal mensen dat met deze ziektes geconfronteerd wordt de komende jaren enorm toenemen - met een zware tol voor individu en samenleving. Onderzoek wijst uit dat depressie zowel een risicofactor voor, als een eerste symptoom van dementie kan zijn. Het verband tussen dementie en depressie is dus ingewikkeld. Er is veel veranderd in de diagnosestelling van de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende oorzaak van dementie. Met specifieke 'biomarkers' kan men - vele jaren vóór er geheugenproblemen optreden - de aanwezigheid van Alzheimerpathologie met grote zekerheid vaststellen. Daarom zullen we een grote, bestaande Europese databank van patiënten bestuderen. Deze bevat informatie over de hiervoor genoemde biomarkers, naast informatie over psychologische klachten en de toestand van het geheugen. Op die manier zullen we evalueren welk nuttig verband er bestaat tussen depressieve klachten, biomarkers, en het ontwikkelen van dementie. In een volgende stap zullen we de gevonden verbanden bevestigen in een klinische studie met verschillende groepen vrijwilligers. Gelet op het wereldwijde belang van dementiepreventie, willen we aldus die depressieve ouderen identificeren die een vergroot risico hebben om later Alzheimerdementie te krijgen, daar toekomstige anti-Alzheimer medicatie zo vroeg als mogelijk zal moeten worden toegediend om dementie te voorkomen." "Naar een tijdige integratie van gespecialiseerde palliatieve thuiszorg voor ouderen met dementie met complexe zorgnoden en hun mantelzorgers: een mixed-method theorie-geïnformeerde studie" "Lieve Van den Block" "Huisartsgeneeskunde en Chronische Zorg" "Het aantal ouderen met dementie die thuis wonen met onvervulde complexe zorgnoden en die door familie verzorgd worden blijft stijgen. Ouderen met dementie hebben baat bij gespecialiseerde palliatieve thuiszorg. De toegang tot deze zorg blijft echter beperkt en laat, en dit probleem blijft onderbelicht. Ons hoofdoel is dan ook om voor het eerst een volledig inzicht te bieden in hoe gespecialiseerde palliatieve thuiszorg tijdig geïntegreerd kan worden voor ouderen met dementie met complexe zorgnoden en hun mantelzorgers. We zullen hun huidig gebruik van deze zorg onderzoeken via administratieve gegevens van 98,8% van de Belgische bevolking. We willen ook op micro-, meso- en macroniveau facilitators en barrières identificeren die een invloed hebben op het al dan niet tijdig inzetten van gespecialiseerde palliatieve thuiszorg bij ouderen met dementie, door middel van een systematische review en een kwalitatieve studie met stakeholders, geïnformeerd door Extended Normalization Process Theory. Ten slotte zullen we een Logic Model ontwikkelen door deze mixed-method data te trianguleren via stakeholder en expert consultaties. Zo verkrijgen we inzichten in de hiaten in het huidige zorggebruik, de barrières die aangepakt moeten worden en hoe we die kunnen aanpakken om gespecialiseerde palliatieve thuiszorg tijdig te integreren in dementiezorg. Deze kennis kan ons helpen om een nieuwe aanpak te ontwikkelen die de toegang tot deze zorg voor deze onderbelichte groep zal verbeteren." "Naar een ontrafeling van hoe VPS13C deficiëntie interorganellair lipidentransport en lysosomale homeostase dereguleert en hoe dit bijdraagt tot de neuropathogenese van Dementie met Lewy Bodies" "Wim Annaert" "Laboratorium voor Membraantransport (VIB-KU Leuven)" "Dementie is de verzamelnaam voor progressieve neuropathieën met een cognitieve achteruitgang. Het aantal personen dat aan dementie lijdt, loopt op tot >50 miljoen wereldwijd en zal verder toenemen door vergrijzing. Dementie met Lewy body (DLB) is de 2e meest voorkomende vorm. Desondanks werden de eerste DLB-gelinkte mutaties pas recent geïdentificeerd, met name in het VPS13C gen. Dit vormt een zeer belangrijk aangrijpingspunt om de mechanismen achter deze dementie te ontrafelen. VPS13C mutaties worden ook teruggevonden in de ziekte van Parkinson, wat een rol in een breder spectrum van dementies onderlijnt. In de zenuwcel vinden we VPS13C terug in contactplaatsen tussen het endoplasmatisch reticulum, de lysosomen en de lipidedruppels. Hierdoor hypothetiseren we dat VPS13C een rol speelt in lipide homeostase van deze organellen. De vraag echter hoe VPS13C deze functie vervult alsook hoe mutaties hierin aanleiding geeft tot DLB blijft onbeantwoord. We gaan dit bestuderen door nieuwe cel en diermodellen te ontwikkelen dewelke zullen gebruikt worden voor analyses met geavanceerde beeldvormingstechnieken en in moleculaire en biologische functionele testen. De resultaten zullen ons in staat stellen om VPS13C bindingspartners en netwerken te identificeren en te valideren, hetgeen zal bijdragen tot een beter begrip van de rol van VPS13C in DLB neuropathogenese. Deze kennis kan een noodzakelijk start betekenen voor de zoektocht naar DLB-biomerkers en de ontwikkeling van therapieën." "(Terug) vertrouwd raken met het ongerijmde: een visueel antropologisch onderzoek met Vlaamse ouderen met dementie naar inclusieve trajecten en rizomatische narrativiteit." "Patrick Devlieger" "Sociale en Culturele Antropologie (OE)" "Er is nu een plaats voor mensen met dementie in deze maatschappij: we ontvangen hen als personen, ondanks hun ziekte, en kunnen meer en meer kwalitatieve zorg bieden.  Verhalen over wie ze ooit waren vóór de ziekte houden onze verbondenheid  levend.  Vanuit een persoonsgerichte lens, kunnen we hen her-inneren: als getuigen van een rijk verleden en als medeburgers. Een persoon met dementie echter, is, behalve een echo uit het verleden, ook een lichaam, dat veroudert, en een zelf, in voortdurende transformatie.  Hij of zij maakt een radicale verandering door, die voor hem of haar geen duidelijk begin kent, misschien enkel een duidelijk einde.  Tijdens dit proces betekenisverlies op te treden, die de omgeving slechts gedeeltelijk kan opvangen. We zijn nu vertrouwd met reminiscentie om de aftakeling tegen te gaan, maar zijn we net zo vertrouwd met het heden van de persoon. Voorziet een persoonsgerichte lens ook ruimte voor voortdurende levensverhalen en voor personen die er ""ongerijmd"" uitzien van buitenaf en nooit echt lijken te werken?  Zouden we bereid zijn onze opvattingen over wat een (levens)verhaal kan zijn en ons oordeel over wat werkt en wat niet bij te stellen?  Om een antwoord te vinden op die vragen plaatst dit antropologisch onderzoek de persoonsgerichte lens even tussen haken, om dat ongerijmde te volgen op ervaringsniveau, en om mensen met dementie te volgen in hun verderleven en verder schrijven van verhalen, ook wanneer we deze niet (h)erkennen. " "Genetische en functionele karakterisatie van TDP-43 en tau proteïnopathieën: Drosophila als modelorganisme voor de studie van frontotemporale dementie en amyotrofe lateraalsclerose." "Bart Dermaut" "Departement Menselijke Erfelijkheid" "In het neurodegeneratief ziektespectrum bestaande uit Alzheimer dementie (AD), frontotemporale dementie (FTD) en amyotrofe lateraalsclerose (ALS), staan twee types intracellulaire toxische eiwitaggregaten centraal in de pathogenese: (1) de recent ontdekte TDP-43 proteïnopathie en (2) de reeds langer gekende tauopathie. Het voorgestelde project is toegespitst op de karakterisatie van deze twee belangrijke proteïnopatieën in het genetisch krachtige modelorganisme Drosophila melanogaster. (1) TDP- proteïnopathie: Een eerste doelstelling is een antwoord te vinden op de vraag of het neurotoxisch effect van TDP-43 het gevolg is van een loss-of-function (LOF) dan wel toxic gain-of-function (GOF) mechanisme. Hiervoor werden TDP-43 LOF en GOF mutante vliegenmodellen ontwikkeld en andere nodige reagentia verzameld. Een grondige fenotypische karakterisatie van deze lijnen, met nadruk op neuronale functie, integriteit en celbiologie, is lopende. (2) Tauopathie: Een tweede doelstelling is de verdere ontrafeling van het neurotoxisch mechanisme van de tauopathieën. Hiervoor maken we gebruik van de genetische kracht van Drosophila om d.m.v. voorwaartse genetische klonale screens op een onbevooroordeelde manier nieuwe moleculaire tauopathie enhancers en suppressors te identificeren. Finaal hopen we dat met de uit dit onderzoek verworven mechanistische inzichten nieuwe therapeutische strategieën kunnen ontwikkeld worden."