Titel Promotor Affiliaties "Korte inhoud" "Aanvulling van de Onderzoeksbalans archeologie, hoofdstuk Vroege Middeleeuwen" "Wim De Clercq" "Vakgroep Archeologie" "geen abstract" "Een archeologie van vergelijkend kolonialisme: materiële cultuur, instellingen, en culturele tranformaties in Malta, c. AD 1530–1910" "Wim De Clercq" "Vakgroep Archeologie" "Het project wil op basis van materiële cultuur nieuwe inzichten creëren in het dagelijkse leven te Malta tussen 1530 en 1900. Archeologische analyses van artefacten en ruimte worden geïntegreerd met archivalische studie om tot een sociale interpretatie te komen, bekeken door de lenzen van koloniale instellingen en identiteitsvorming. Het project resulteert in een diachrone vergelijking onder drie heersende sociale groepen." "Leven in het voorgeborchte: Een archeologische analyse van een middeleeuwse buitenwijk in Ieper (1200-1383)." "Wim De Clercq" "Vakgroep Geschiedenis, Vakgroep Archeologie" "Dit onderzoeksproject beoogt een topografische en bouwkundige studie van de voorstedelijke omgeving van laatmiddeleeuws Ieper, de verhouding met het stadscentrum en de evolutie van de verdwenen wijk. Deze unieke tijdscapsule op de rand tussen stad en platteland zal een belangrijke bijdrage bieden tot het internationale onderzoek van stadsperiferieën. Een interdisciplinaire aanpak met archeologische, geofysische en historische data zal gehanteerd worden." "Pirenne Consortium voor Middeleeuwse Studies" "Dirk Heirbaut, Dieter Stern, Kristoffel Demoen, Peter Vandenabeele, Anne-Laure Van Bruaene, Jan Dumolyn, Jeroen Deploige, Erik Thoen, Wim Verbaal, Wim De Clercq, Steven Vanderputten, Peter Van Nuffelen, Jo Van Steenbergen, Maximiliaan Martens, Youri Desplenter" "Vakgroep Metajuridica, Privaat- en Ondernemingsrecht, Vakgroep Telecommunicatie en Informatieverwerking, Vakgroep Grondslagen en Geschiedenis van het Recht, Vakgroep Archeologie, Vakgroep Talen en Culturen, Vakgroep Kunst-, Muziek- en Theaterwetenschappen, Vakgroep Letterkunde, Vakgroep Geschiedenis" "Dit project beoogt de aanstelling van een onderzoekscoördinator ten behoeve van de middeleeuwse studies aan de UGent." "“Wetstenen” op het scherp van de snede. Het begrijpen van de culturele biografie van Romeinse en middeleeuwse macro-lithische werktuigen door use-wear analyse. Van huishoudelijke en landbouw activiteiten tot gespecialiseerde ambachten." "Wim De Clercq" "Vakgroep Archeologie" "Sinds lang is de studie van historische macro-lithische werktuigen ondergewaardeerd. Lithische studies zijn traditioneel beperkt tot artefacten uit de pre- en protohistorie, alsof stenen werktuigen een anachronisme zijn binnen jongere periodes. Niettemin hebben ze potentieel in het verwerven van nieuwe inzichten op vlak van technologie, ambachten, handelsnetwerken, landbouw- en huishoudelijke activiteiten uit historische periodes. Terwijl de laatste decennia typo-morfologische studies en herkomst analyses uitgevoerd zijn, zijn systematische functionele studies uit gebleven. In dit project ligt de focus op werktuigen die generiek als “wetstenen” bestempeld worden, verwijzend naar het slijpen van ijzeren werktuigen. We geloven echter dat hun functie diverser is dan algemeen wordt aangenomen. Als dusdanig kunnen ze bijdragen tot het bredere socio-economische debat over domestiek, landbouw en ambacht verwante activiteiten. Deze werktuigen werden namelijk wellicht ook gebruikt tijdens verschillende fases in het bewerken van dierlijke, plantaardige en minerale materialen zoals bijvoorbeeld metaalbewerking, het bewerken van been, gewei, amber, hout, steen en noten. Het is de bedoeling om deze hypothese te evalueren door middel van het toepassen van use-wear analyse op macro-lithische werktuigen en zodanig bij te dragen aan het debat over historische ambachten. Een ingeburgerde methode in prehistorische archeologie, maar een zeer innovatieve benadering voor historische archeologie." "Het geschilderde landschap in kaart. Een landschapsarcheologische analyse van de het middeleeuwse landschap rond Brugge, geschilderd door Pieter Pourbus" "Wim De Clercq" "Vakgroep Archeologie" "Tijdens de Middeleeuwen bloeide de metropool Brugge door zijn overzeese handel. Een grote zeearm, het Zwin, zorgde voor een bevaarbare doorgang van de Noordzee, door de wetlands naar het hart van de stad. In het midden van de 16e eeuw transformeerde de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) het Zwin-gebied van een handelsas naar een frontlinie van oorlog. Natuurlijk had dit een grote impact op het milieu. Aan het begin van deze plotselinge landschapstransformatie beeldt schilder-cartograaf Pieter Pourbus het Brugse platteland af met een uniek detailniveau, nauwkeurigheid en schaal. Hoewel deze geschilderde kaart vaak als illustratie wordt gebruikt, is deze onbegrijpelijk onderbelicht gebleven. Over het algemeen hebben studies van historische kaarten zich vooral gericht op de iconografie van stadsplattegronden enerzijds, of op de geometrische nauwkeurigheid van relatief recent in kaart gebrachte landschappen op de andere. Recent onderzoek heeft bovendien aangetoond dat de huidige landschapshistorische verhaallijnen van dit deel van het Noordzeegebied sterk verouderd zijn. Om deze lacunes te vullen en dit unieke landschap te bestuderen via dit unieke schilderij, zullen we nieuw ontwikkelde digitale technieken uit de kunstgeschiedenis en geografie samenvoegen, en dit aanvullen met een hernieuwde archeologische vondst. en historisch overzicht van de regio. Door de details van de geschilderde kaart te ontsluiten, zullen we een onzichtbaar landschap laten verschijnen en de historische, archeologische en ecologische archieven van dit opmerkelijke, door de mens gemaakte landschap onthullen." "Besiect ende besmet-De pathogene synthese van een leprozerie tegenover andere middeleeuwse begraafplaatsen in Vlaanderen" "Maarten Larmuseau" "Departement Menselijke Erfelijkheid" "Sinds de start van de coronacrisis in 2020 maken pathogenen, besmettingen, en quarantainemaatregelen deel uit van ons dagelijks leven. We beseffen sindsdien des te meer dat wetenschappelijk onderzoek naar het ontstaan, verspreiding en ziektepatronen van pathogenen of ziektekiemen een essentiële maatschappelijke rol vervult. Dit geldt eveneens voor het onderzoek naar overdraagbare ziekten en epidemieën in het verleden, waarbinnen archeologie een onmisbare rol vervult. De studie van pathogenen via het oud-DNA – DNA afkomstig uit archeologisch materiaal – is internationaal al bijzonder inzichtrijk en waardevol gebleken maar blijft in Vlaanderen vooralsnog onbekend terrein. Nochtans kent Vlaanderen een groot potentieel binnen dit onderzoeksveld. Zo creëerde de ontdekking van de laatmiddeleeuwse leprozerie in Sint-Jan (Ieper) in 2019-2020 onmiddellijk internationale belangstelling onder academici, archeologen, erfgoedvrijwilligers en het brede publiek. De vele goed bewaarde skeletten maken de Hooge Siecken tot een uitzonderlijke mogelijkheid om innovatief toponderzoek rond het ‘oud-DNA van pathogenen’ in Vlaanderen uit te voeren. Kennis van de aanwezigheid van pathogenen op andere begraafplaatsen uit eenzelfde regio en tijdsperiode is daarbij weliswaar onontbeerlijk. Hiertoe dient de recente opgraving van het laatmiddeleeuws kerkhof van de Sint-Niklaasparochie in het centrum van Ieper als belangrijke opportuniteit. Door onderzoek op beide Ieperse sites te combineren met een bijkomende focus op pathogenen bij skeletten uit het laatmiddeleeuwse Sint-Truiden en het Merovingische grafveld in Koksijde, zal de aanwezigheid van pathogenen op skeletten uit middeleeuwse begraafplaatsen in Vlaanderen in kaart worden gebracht. Met deze allereerste synthese van oud-DNA van pathogenen zal dit project de Vlaamse archeologische sector nieuwe impulsen geven met internationale weerklank. Dergelijk archeologisch onderzoek rond epidemieën en pathogenen zal eveneens het brede publiek sterk aanspreken omwille van de concrete maatschappelijke relevantie. Nauwe participatie van erfgoedvrijwilligers alsook een uitgebreid communicatieprogramma, inclusief museale ontsluiting, zijn daarom essentiële doelstellingen binnen dit project." "Pirenne Consortium voor Middeleeuwse Studies" "Frederik Buylaert, Wim Verbaal, Jan Trachet, Jo Van Steenbergen, Lieve Van Hoof, Anne Breitbarth, Jeroen Deploige, Els De Paermentier, Marc Boone, Wim De Clercq, Dirk Heirbaut, Kristoffel Demoen, Dieter Stern, Koen De Temmerman, Steven Vanderputten, Veerle Cnudde, Samuel Mareel, Teodoro Katinis, Ghazzal Dabiri, Karen De Coene, Veerle Van Eetvelde, Floris Bernard, Jan Dumolyn, Anne-Laure Van Bruaene, Peter Van Nuffelen, Maximiliaan Martens, Guy De Tré, Miriam Bouzouita, Peter Vandenabeele" "Vakgroep Metajuridica, Privaat- en Ondernemingsrecht, Vakgroep Talen en Culturen, Vakgroep Geologie, Vakgroep Geografie, Vakgroep Letterkunde, Vakgroep Geschiedenis, Vakgroep Kunst-, Muziek- en Theaterwetenschappen, Vakgroep Telecommunicatie en Informatieverwerking, Vakgroep Taalkunde, Vakgroep Archeologie" "Het Pirenne Consortium bestudeert de middeleeuwen, over de grenzen van disciplines en faculteiten heen. Als collaboratief onderzoekslab en kenniscentrum focust het op cross-cultureel onderzoek en op de dialoog tussen het verleden en vandaag. Via co-creatie met partnerinstellingen en het brede publiek zet het zich in voor historisch begrip van cultuurdiversiteit, een beter ontsluiten van regionaal erfgoed en digitalisering" "Archeologisch syntheseonderzoek 2021: Hoeves, dorpen, kouters. Een studie naar evoluties in de middeleeuwse nederzettings- en landschapsstructuur tussen Schelde en Dender" "Wim De Clercq" "Vakgroep Archeologie" "geen abstract" "Podcast ‘De vorstinnen van Vlaanderen’: een alternatieve publieksgeschiedenis van het middeleeuwse graafschap" "Els De Paermentier" "Vakgroep Geschiedenis" "Altijd gedacht dat vrouwen in de middeleeuwen niets in de pap te brokken hadden? Dat hun leefwereld heel beperkt werd gehouden? Zet je dan maar schrap voor de leading lady’s van het graafschap Vlaanderen, van de mysterieuze koningsdochter Judith in de tijd van de Vikinginvallen tot het Bourgondische power-duo Margareta en Maria. ""De vorstinnen van Vlaanderen"" brengt meer dan zeshonderd jaar geschiedenis tot leven, die je pas écht begrijpt wanneer je ook oog hebt voor vrouwen. Bekijk de middeleeuwen eens van een andere kant, over de schouders van Lisa Demets en Els De Paermentier, twee bevlogen historici, en met Klara-presentator Julie Van Bogaert als nieuwsgierige gids.   Vanaf december 2023 op VRT MAXEen coproductie van Klara en het Henri Pirenne Instituut voor Middeleeuwse Studies van de Universiteit Gent Podcastreeks (11 afleveringen), met Julie Van Bogaert, Els De Paermentier en Lisa DemetsResearch: Lisa Demets, Els De Paermentier, Stefan Meysman (UGent)Script: Julie Van Bogaert (UGent, Klara)"