Project
CRISPR: Geknipt voor vegetatief vermeerderde planten (CRISPRGEKNIPT)
De nieuwe genomische technieken (NGTs), o.a. CRISPR/Cas, laten toe om bij planten interessante eigenschappen zeer efficiënt, doelgericht en snel te introduceren. Zeker ook voor vegetatief vermeerderde sier- en fruitteeltgewassen bieden NGTs veel potentieel voor de ontwikkeling van nieuwe cultivars met o.a. nuttige aanpassingen qua morfologie, houdbaarheid of ziektetolerantie. Vlaamse veredelingsbedrijven in sier-en fruitgewassen willen NGTs implementeren omdat het de (huidige) veredelingstijd aanzienlijk kan verkorten. Precies dezelfde nuttige aanpassingen zijn wel te bereiken zonder NGT, alleen is dit jaren meer werk, meer 'trial and error' en duurder. Het doel van dit project is om de mogelijkheden en toepassingen van CRISPR/Cas gebaseerde technologiën te implementeren in vegetatief vermeerderde sierplanten en in fruitgewassen.
Onderzoeksaanpak
Concreet werken de onderzoekers CRISPR/Cas protocollen uit voor 3 case studies: (1) bloemkleur veranderingen bij Petunia, (2) verminderde ethyleen gevoeligheid bij Pelargonium and (3) verhoogde resistentie voor de schimmelziekte meeldauw bij appelaars. Bij elk van deze (sier)gewassen bestaat er een verschillende hoeveelheid aan genomische voorkennis. Er moeten dus telkens andere strategieën worden opgezet om de target genen/ gRNAs te identificeren, in vitro te transformeren, te regenereren en de mutanten (lees: NGT-gewijzigde plantjes) te screenen. Ook voor het fenotyperen van plantmorfologie (Petunia), ethyleen gevoeligheid (Pelargonium) en ziekteresistentie (appel) worden methodes opgesteld en gevalideerd. Al deze kennispakketen leiden tot een overzichtelijke haalbaarheidsscan voor het (succesvol) toepassen van CRISPR/Cas. De scan is bruikbaar voor de doelgroepbedrijven in hun eigen gewassen.
Relevantie/Valorisatie
Het project helpt Vlaamse veredelingsbedrijven vooruit die een transitie willen maken naar CRISPR/Cas, als complementaire techniek naast hun klassieke veredelingstechnieken. Naar verwachting kunnen zij op die manier hun lopende veredelingsprogramma's versnellen en nieuwe cultivars creëren die zijn aangepast aan de noden van de consument, de telers en de maatschappij. Op het moment van de start van het project CRISPRGEKNIPT wordt er op Europees niveau beslist over het al dan niet implementeren van een nieuwe wetgeving voor het toelaten van NGT producten op de markt. Indien deze wetgeving goedgekeurd zou worden, kunnen ook de Vlaamse veredelingsbedrijven die CRISPR/Cas technologie volop gebruiken hun concurrentiepositie op Europese en op wereldschaal versterken.
VLAIO - Agentschap Innoveren & Ondernemen