Prompts of prijzen? Effectieve componenten van gedragstherapeutische oudertraining voor ouders van kinderen met aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit en de rol van gehechtheid

Gedragstherapeutische oudertraining als behandeling voor kinderen met ADHD is een veelvuldig onderzochte en effectieve behandeling (Evans, Owens, Wymbs, Ray, et al., 2018; Groenman et al., 2021). De effectgroottes zijn echter medium en nemen af op de langere termijn (Lee, Niew, Yang, Chen, & Lin, 2012). Er is weinig kennis over de meest effectieve componenten van deze behandelingen en voor wie deze componenten het meest effectief zijn (Daley et al., 2018). Kennis hierover kan bijdragen aan een meer gepersonaliseerde behandeling (Ng & Weisz, 2016). Het doel van dit proefschrift was daarom het onderzoeken van de volgende vraag: 'Welke componenten van gedragstherapeutische oudertraining voor ouders van kinderen met ADHD zijn het meest effectief en voor wie?' 

Er werden twee meta-regressieanalyses uitgevoerd om te onderzoeken welke gedragstherapeutische technieken gerelateerd waren aan effectiviteit. Antecedente technieken en consequente technieken bleken belangrijke componenten te zijn. Om de componenten afzonderlijk te onderzoeken werd een gerandomiseerde gecontroleerde microtrial uitgevoerd met twee sessies oudertraining in antecedente technieken, twee sessies training in consequente technieken en een wachtlijstcontroleconditie. Beide soorten technieken zorgden voor een significante verbetering van geselecteerd probleemgedrag van kinderen met ADHD. Antecedente technieken bleken vooral belangrijk voor het verminderen van aandachtsproblemen. In een serie gerepliceerde single-case experimenten werd vervolgens geen additionele effectiviteit van de consequente technieken als toevoeging op de antecedente technieken gevonden. Ook werden er geen effecten van de antecedente technieken aangetoond. Verschillen tussen de twee experimentele onderzoeken kunnen het gevolg zijn van het andere design, de timing van de behandeling of medicatiegebruik.

Om de rol van gehechtheid bij kinderen met ADHD te onderzoeken werden twee verschillende steekproeven van kinderen met en zonder ADHD onderzocht, waarbij twee verschillende methoden werden gebruikt om gehechtheid te meten. Kinderen met ADHD hadden minder veilige, en meer ambivalente en gedesorganiseerde gehechtheidsrepresentaties in vergelijking met leeftijdsgenoten zonder ADHD, gemeten met een story stem taak. Deze verschillen werden niet gevonden bij het gebruik van zelfrapportagevragenlijsten. Ten slotte suggereren de bevindingen in dit proefschrift dat gedragstherapeutische technieken differentieel effectief zijn op basis van gehechtheidsrepresentatie van kinderen met ADHD. Veiliger gehechte kinderen en minder gedesorganiseerde gehechte kinderen hadden minder baat bij de consequente technieken dan bij de antecedente technieken. Kinderen met een meer onveilige gehechtheid hadden baat bij beide soorten technieken, en kinderen met een meer gedesorganiseerde gehechtheidsrepresentatie hadden meer baat bij de consequente technieken dan de antecedente technieken.