How not to listen to music': het feitelijk vertellen van kennis in 19-eeuwse muziekgidsen

Tegen het einde van de 19e eeuw was muziek steeds complexer geworden. Het publiek miste een uitvoerbare verklaring van de nieuwe structuren en muzikale taal waarmee componisten hen hadden overweldigd. Muziekgidsen vulden die kloof: ze boden nieuwe manieren om over muziek te praten (bijvoorbeeld de rode draad)
en radicaal de discursieve strategieën veranderd die we gebruiken om muziek te verwerken en te relateren. Al lang gezien als een bolwerk van amateurisme in vergelijking met de wetenschappelijke behandeling van muziek, zijn muziekgidsen zelden omgezet in het voorwerp van aanhoudende academische aandacht. Mijn project zal muziekgidsen vanuit een literair perspectief bekijken. Ik zal de nieuwe tekststrategieën onderzoeken
auteurs gebruiken om muziek uit te leggen aan een leekpubliek. Muziekgidsen, zo stel ik, blazen een persoonlijke ervaring op tot een betrouwbare bron van kennis. Het zijn de eerste voorbeelden van feitelijk commentaar in die zin dat ze zijn ontworpen om de persoonlijke basis te verbergen van de informatie die ze overbrengen. Op de
enerzijds streefde het genre naar didactische ambities: auteurs brachten kennis bij en praatten over muziek in feitelijke zin. Aan de andere kant meden ze een al te technische manier om over muziek te praten. In plaats daarvan vertrouwden muziekgidsen op empathie om de lezer onder te dompelen in de luisterervaring.
Een tijd waarin noties van 'nepnieuws' en 'post-waarheid' gemeengoed zijn geworden, vereist een analytisch apparaat dat ons in staat stelt om te begrijpen hoe teksten feiten en informatie overbrengen. Mijn project over muziekgidsen wil een dergelijk theoretisch kader bieden.