Herstelgericht forensisch welzijnswerk: de sleutel of het slot op de deur?

Korte inhoud:Van bij de doopvont heeft het forensisch welzijnswerk een relatie van aantrekken en afstoten met de strafrechtsbedeling. In verscheidene bijdragen in dit tijdschrift werd reeds op constructieve wijze gedebatteerd omtrent de relatie, de fundamenten en de finaliteiten van zowel de strafrechtelijke als de welzijnsgerichte interventies. De verschuivingen van de missiebepaling, de basisidee van het forensisch welzijnswerk van een kritische functie ten aanzien van de strafrechtsdeling naar de realisatie van een aanbod van hulp- en dienstverlening aan de specifieke doelgroepen van dader en slachtoffer, gingen hiermee gepaard.

De ontstaansgeschiedenis van het welzijnswerk mag dan wel te vinden zijn in de schaduw van de strafrechtsbedeling, dit neemt niet weg dat het forensisch welzijnswerk zich kan verzetten tegen deze terugslag naar een verankering in de schaduw van het recht. Het herstelrechtelijk denken kan een mogelijke sleutel zijn tot verzet tegen een verdere instrumentalisering. Herstelrecht heeft zich van meet af aan gepositioneerd tegenover de heersende juridische orde en de inadequate, disfunctionele en contraproductieve strafrechtelijke mechanismen bekritiseerd. Herstelrecht biedt in zijn doelstellingen, waarden en principes aanknopingspunten voor het welzijnswerk om zich te (her)positioneren in zijn kritische functie, en dit niet alleen ten aanzien van de strafrechtsbedeling, maar met een gerichtheid op kwaliteit van samenleven en menswaardigheid.

Het expliciteren en radicaliseren van herstelrechtelijke principes is een onoverkomelijke noodzakelijke voorwaarde voor het welslagen van de verdere conceptuele ontwikkelingen van het herstelgericht werken in het welzijnswerk. Het ontbreken van deze primordiale oefening maakt een evolutie naar een geïnstrumentaliseerd, ingekapseld en ingebouwd, weliswaar herstelgericht, forensisch welzijnswerk in de strafrechtbedeling mogelijk met het verlies van de eigen visie en finaliteit tot gevolg. Een dergelijke herstelgerichte invulling van het forensisch welzijnswerk bekrachtigt het interveniëren op individueel, persoonsgerichte niveau met het oog op het bestendigen van de maatschappelijke orde. Herstelgericht werken fungeert zo als slot op de deur voor het kritisch bevragen van de probleemconstructies van criminaliteit op maatschappelijk niveau. Wanneer het forensisch welzijnswerk werkelijk zijn oog wenst te behouden op de probleemconstructies van criminaliteit op maatschappelijk niveau en de slagkracht van de welzijnsbenadering van criminaliteit ten aanzien van de gangbare justitiële logica wenst te behouden of zelfs te verhogen, lijkt het implementeren van het herstelgericht werken in het forensisch en algemeen welzijnswerk exclusief de explicitering en radicalisering van herstelrechtelijke principes niet alleen een slag in het water maar een gemiste kans!

Jaar van publicatie:2009

Trefwoorden:herstelrecht, forensisch welzijnswerk, herstelgericht werken, detentie

Reviewstatus:Peerreview