Door slakken overgedragen ziekten voorkomen door betere monitoring en gemeenschapsonderwijs

Door slakken overgedragen ziekten (SBD's) worden veroorzaakt door trematoden, parasitaire wormen die worden overgedragen door zoetwaterslakken. Ze zijn van invloed op gemeenschappen en verminderen de economische productiviteit. Omdat ze mens en dier treffen, worden ze genoemd als belangrijke zoönosen en moeten de bestrijdingsinspanningen worden uitgevoerd in een 'One Health'-benadering. De belangrijkste van deze SBD's in zuidelijk Afrika is schistosomiasis (slakkenkoorts of bilharzia), een verwaarloosde tropische ziekte (NTD) die qua prevalentie en morbiditeit op de tweede plaats komt na malaria. Chronische infectie kan leiden tot groeiachterstand en cognitieve stoornissen, leverfibrose, blaaskanker en onvruchtbaarheid. In de afgelopen decennia heeft de bestrijding van schistosomiasis zich geconcentreerd op massale toediening van geneesmiddelen (MDA) onder schoolgaande kinderen. Schistosomiasis blijft echter (opnieuw) opduiken en wetenschappers zijn het erover eens dat MDA alleen niet volstaat, vanwege verschillende biologische en sociaal-culturele factoren. Parasietenpopulaties die zich in hun gastropode en reservoirgastheren bevinden, worden niet beïnvloed door MDA en zullen na behandeling opnieuw het systeem binnenkomen. Onderzoek toonde ook aan dat een beperkte kennis, risicovolle waterpraktijken, slechte sanitaire voorzieningen en negatieve attitudes en overtuigingen over schistosomiasis het risico op infectie verhogen. Daarom zijn slakkenbestrijding, identificatie van dierlijke reservoirs en gezondheidsvoorlichting essentiële componenten van eliminatieprogramma's. Het is tegen deze achtergrond dat de voorgestelde studie beoogt monitoring van door slakken overgedragen ziekten uit te voeren in een 'One Health'-kader. Een beter begrip van patronen en processen door middel van ecologische en moleculaire monitoring zal helpen bij het ontwikkelen van duurzame beheerstrategieën die resulteren in een betere gezondheid van wetland-ecosystemen, dieren in het wild en vee, en mensen.