Lang leve de chaos

Ondertitel:Participatief onderzoek in het participatieve Brusselse jeugdwerk

Korte inhoud:In dit doctoraat bestudeer ik het participatieve jeugdwerk in Brussel samen met het praktijkveld. Aan de hand van interviews met beleidsmakers, middenveldondersteuners en jeugdwerkers, verken ik hoe zij het participatieve jeugdwerk in de praktijk ervaren. Zij omschrijven participatie als 'deelnemen' en 'deelhebben' of als een hiërarchische ladder waar men op verschillende niveaus kan participeren, om zo het participatieve jeugdwerk (be)grijpbaar en meetbaar te maken. Het verlangen naar ‘meten en weten’ komt voort uit de manier waarop onze huidige samenleving georganiseerd is, wat Gilligan (1982) omschreef als de ‘werkethiek’. Vanuit deze dominante werkethiek lijkt participatie afgelijnd en te plannen. Maar volgens de jeugdwerkers heeft dit aflijnen en plannen van participatie eerder een omgekeerd effect en kan dit leiden tot schijnparticipatie. Volgens de jeugdwerkers ontstaat participatief jeugdwerk in de relaties die ze aangaan met de jongeren, wat aansluit bij een ‘zorgethiek’ (Gilligan, 1982). Maar zulke spontane relaties zijn echter moeilijk te meten waardoor deze in de praktijk vaak onzichtbaar blijven. Deze onzichtbaarheid resulteert in de volgende twee onderzoeksvragen van dit doctoraat: (1) ‘Hoe creëert men participatieve relaties in het Vlaams gesubsidieerde, Brusselse praktijkveld?’ en (2) ‘Hoe kunnen we deze onzichtbare participatieve relaties zichtbaar maken?’. De eerste onderzoeksvraag bestudeerde ik aan de hand van een participatieve etnografie in drie Brusselse jeugdwerkorganisaties. In deze praktijkstudie onderscheid ik vier eigenschappen die een participatieve relatie lijken te typeren: gelijkwaardigheid, kritische reflectie, authenticiteit en holisme. Deze relaties ontstaan niet binnen een werkethiek, noch enkel in een zorgethiek, maar eerder binnen een participatie-ethiek. In zulke participatie-ethiek wisselen logica, regels en zorg elkaar af en vormen ze samen een nieuw geheel. Deze bevindingen toets ik af bij drie jeugdwerkers om een antwoord te bieden op de tweede onderzoeksvraag. Dit gesprek voeren en schrijven we op een co-constructieve manier uit. Samen concluderen we dat de participatie-ethiek fluïde, veranderlijk en chaotisch van aard is. Zo rond ik dit doctoraat af met een pleidooi voor chaos. Geïnspireerd door de mythe van Sisyphus geef ik voorstellen om te rapporteren over het participatieve jeugdwerk, om de chaos te vieren en zo het onzichtbare participatieve jeugdwerk zichtbaar trachten te maken.

ISBN:9789461173829

Jaar van publicatie:2022

Toegankelijkheid:Open