Solidariteit in diversiteit in de arbeidersbeweging in rurale gebieden

Folkbildning is de Zweedse traditie van volwassenenonderwijs, die ontstond eind 19e eeuw. De geschiedenis van folkbildning is nauw verbonden met de geschiedenis van sociale bewegingen en hun strijd voor democratie. Folkbildning wilde een alternatief onderwijssysteem bieden voor groepen die sociale uitsluiting ervaren. Aanvankelijk waren dit de zonen van boeren en later breidde het zich uit naar de arbeidersklasse. Eén van de belangrijkste pedagogische werkvormen betreft de studiecirkel, waar leren op een horizontale wijze plaatsvindt, gebaseerd is op vrijwillige participatie en waar deelname is gratis. Sinds 2015 worden studiecirkels georganiseerd om een antwoord te bieden op het stijgende aantal asielaanvragen in Zweden. De Zweedse regering gaf nationale studieverenigingen en volkshogescholen de opdracht om activiteiten te organiseren voor asielzoekers. Dit leidde tot de oprichting van studiecirkels zoals bijvoorbeeld 'Zweeds vanaf dag één' en 'Alledaags Zweeds', die tot doel hebben recent aangekomen asielzoekers een introductie te geven in de Zweedse taal en samenleving. Deze studiecirkels zijn de focus van dit onderzoeksproject. Concreet zal het onderzoeksproject bestaan uit een langdurige participatieve observatie bij de studievereniging van de Zweedse arbeidersbeweging (Arbetarnas Bildningsförbund, ABF). De ABF is de grootste en oudste studievereniging in Zweden, en is een van de 10 officiële studieverenigingen die staatssteun ontvangen via de Nationale Onderwijsraad. De ABF heeft een breed aanbod aan studiekringen en culturele activiteiten en heeft meerdere studiekringen die speciaal zijn georganiseerd voor nieuw aangekomen vluchtelingen en asielzoekers. Opvallend is dat, doorheen de geschiedenis, de bibliotheek als de ideale plek werd beschouwd om studiecirkels te organiseren. Tegenwoordig vindt folkbildning ook op andere locaties plaats, zoals in sportclubs, kerken en sportzalen. In dit onderzoeksproject wordt de vraag gesteld of er met deze uitbreiding van locaties echter een nieuwe “leer-container” is ontstaan. Terwijl de nadruk wordt gelegd op hoe men zijn weg vindt in Zweden of hoe men met Zweden omgaat, wordt er weinig geoefend en geleerd buiten deze vaste locaties. Dit project onderzoekt hoe het concept, de praktijken en de locaties van folkbildning zijn veranderd naarmate de doelgroep verschoof van boeren, naar de arbeidersklasse, naar internationale arbeidsmigranten, en meer recentelijk naar nieuw aangekomen asielzoekers. De cases die zullen worden onderzocht bevinden zich allemaal in rurale gebieden, omdat in Zweden asielzoekers disproportioneel in deze gebieden worden geplaatst en omdat deze regios een hoge studiekringparticipatie kennen. In deze rurale gebieden ervaren asielzoekers vaak immobiliteit en isolatie als gevolg van, onder andere, een gebrek aan intercultureel contact, beperkte toegang tot het openbaar vervoer, ... Dit onderzoek wil een bijdrage leveren aan zowel de sociale geografie als pedagogische wetenschappen. Verder bouwend op een relationele benadering (zie o.a. Massey, 2005 en Hedberg & do Carmo, 2012), zal dit onderzoek nagaan hoe folkbildning gerelateerd is aan percepties van (translokale) “belonginging”, inclusie en thuishoren en hoe asielzoekers dit ervaren.