Traject taal+: een professionaliseringstraject voor duurzame taaltrajecten in alle scholen basisonderwijs.

Hoe kunnen scholen effectieve trajecten ontwikkelen voor leerlingen die de onderwijstaal onvoldoende beheersen en/of die problemen met leesvaardigheid ervaren? Het project 'De schijnwerper op taal. Taalondersteuning voor leerlingen die daar extra nood aan hebben' in opdracht van het departement Onderwijs en Vorming biedt hierop een antwoord (Trioen et al., 2021). Het brengt werkzame bouwstenen van effectieve taaltrajecten in kaart die duurzame, intentionele en intensieve taalleerleerkansen in de onderwijstaal geven aan leerlingen met nood aan taalsteun. Via een praktijkgids vertaalde het project deze inzichten naar het onderwijsveld onder de vorm van zes bouwstenen (Geudens et al., 2021). Aangezien het project Taaltrajecten pas in september 2021 gepubliceerd is, zijn nog niet alle schoolteams bekend met de zes bouwstenen en hoe ze op deze manier een effectief taaltraject kunnen ontwerpen. Bovendien geven de bouwstenen wel een duidelijke richting aan, maar zorgen de unieke context van elke school en de beginsituatie van elke doelgroep ervoor dat de uitbouw van een taaltraject van school tot school zal verschillen. Alle schoolteams van het basisonderwijs in Vlaanderen erkennen de nood aan professionele ontwikkeling in het ontwerpen van effectieve taaltrajecten. Bovendien zouden alle leraren en schoolleiders de mogelijkheid moeten krijgen om zich te professionaliseren in het gebruik van effectieve didactiek binnen hun onderwijs om taalgerelateerde vertraging te voorkomen of doen afnemen en een grotere leereffectiviteit te bekomen bij leerlingen. Wij ambiëren daarom om een leerplatform te ontwikkelen dat alle geïnteresseerde scholen in staat stelt om een professionaliseringstraject over taaltrajecten te doorlopen. Hiertoe coachen we eerst 18 scholen tijdens een modeltraject dat uit twee modules bestaat. Daarna begeleiden deze 18 scholen elk 3 scholen ('uitdijscholen') via collegiale visitatie. Hun ervaringen dienen als basis voor de inhoud van het leerplatform. In de laatste fase van het project kan een selectie van scholen ('nabloeischolen') aan de slag met dit leerplatform. Na het project wordt dit platform open gesteld aan alle geïnteresseerde scholen. De starterscholen gaan door het volgende zevenstappenplan, waarbij de laatste 4 stappen steeds cyclisch herhaald worden: 1) een kernteam voor taalbeleid samenstellen, 2) een beginsituatieanalyse (BSA) maken, 3) samen een visie rond taalbeleid ontwikkelen, 4) de screensresultaten en observaties met het hele team analyseren en verklaren, 5) goed doordachte acties en maatregelen voor taalontwikkeling inzetten (=taaltrajecten), 6) de acties en maatregelen van het voorbije jaar evalueren, 7) een nieuwe cyclus opstarten. Deze laatste vier stappen illustreren de Plan-Do-Check-Act- cyclus. Als deze starterscholen het modeltraject van elk twee modules afgewerkt hebben, nemen zij elk 3 uitdijscholen onder hun hoede voor een collegiaal visitatietraject. In totaal zijn er dus 54 uitdijscholen. Daarnaast lanceren we in projectjaar 2 binnen Teams & SharePoint een leerplatform voor minimaal 100 nabloeischolen. Dit is een online platform met uitgestippelde leerpaden van o.a. kennisclips, praktijkvoorbeelden, leeractiviteiten, selfassessment-momenten, enzovoort, waarbij leerkrachten op een creatieve en directe manier met elkaar communiceren en ervaringen delen. We voeden dit platform met het materiaal uit de Teams- omgeving van de starterscholen.

Trefwoorden:PROFESSIONALISERING, TAALONDERWIJS

Disciplines:Taaldidactiek, Beroepsonderwijs, beroepsopleiding en levenslang leren