Beheer van ziekenhuisoperaties in het tijdperk van gegevens: patiëntgerichte modellen en beleid.

Een van de doelen van dit proefschrift is om inzichten te verschaffen in hoe de operatiekwartierplanning verbeterd kan worden. Deze inzichten zijn afgeleid uit data-analyse en simulatietechnieken. Onze modellen zijn erop gericht om het aantal patiënten dat binnen hun medisch geadviseerde tijdsinterval worden geopereerd te vergroten, zonder daarbij de performantiemaatstaven die belangrijk zijn voor de andere belanghebbenden (i.e., het OK-personeel en het ziekenhuismanagement) uit het oog te verliezen.

In Hoofdstuk 2 bespreken we de bestaande modellen in de literatuur rond het probleem van OK-planning. Om onderzoekers en mensen uit de praktijk te helpen om nieuwe, relevante artikels te selecteren classificeren we de recente literatuur rond OK-planning in tabellen op basis van het type patiënt, de gebruikte performantiemaatstaven, de beslissingsvariabelen, de faciliteiten die gebruikt worden voor en na het OK, de onzekerheid, de gebruikte methodologie en de testfase. Gebaseerd op deze classificaties, identificeren we trends en beloftevolle onderwerpen. 

In Hoofdstuk 3 verschuiven we onze aandacht naar een specifieke groep van patiënten: de spoedgevallen. Gezien deze patiënten moeten geopereerd worden op de dag dat ze toekomen in het ziekenhuis, kunnen ze niet gepland worden op basis van de algoritmes of de planningsstrategieën die gebruikt worden voor de electieve patiënten. In dit hoofdstuk inspecteren we verschillende mogelijkheden om de spoedgevallen in de planning op de nemen met als doel om de performantiemaatstaven voor zowel de patiënt, het personeel als het ziekenhuismanagement te maximaliseren. We bespreken en vergelijken drie grote planningsstrategieën: de gespecialiseerde, de flexibele en de hybride strategie.

In Hoofdstuk 4 analyseren we planningsstrategieën die de OK-manager inzicht geven in de afwegingen die ontstaan als OK-tijd gedeeld moet worden tussen electieve patiënten en spoedgevallen. We onderzoeken of en in welke gevallen het redelijk is om capaciteitsbuffers te installeren en we bekijken welk type buffer (i.e., een gespecialiseerde buffer of een buffer per OK) resulteert in de beste performantie, gebaseerd op een reële ziekenhuissetting. We tonen ook de impact van verschillende toegangsregels voor spoedgevallen en bespreken de toepasbaarheid van zowel de bestaande als nieuw ontwikkelde strategieën. Gebaseerd op een uitgebreide analyse van de chirurgische afdeling van de Universitaire Ziekenhuizen Leuven en in samenwerking met leden van het ziekenhuismanagement, identificeerden we de elementen vanuit de reële situatie die dienden opgenomen te worden in het simulatiemodel (vb. tijdsafhankelijke aankomsten van spoedgevallen, verschillende opties om in de planning in te breken). Hoewel de aandacht in zowel de praktijk als in de literatuur vooral gaat naar de vraag of we een apart OK moeten hebben voor spoedgevallen of niet, tonen we in dit hoofdstuk aan dat het niet aangeraden is om deze vraag te beantwoorden zonder de andere operationele en tactische planningsstrategieën in rekening te brengen.

In Hoofdstuk 5 focussen we op de jongste patiëntengroep en kijken we naar pediatrische patiënten. De nood aan gespecialiseerd anesthesiemateriaal voor deze patiëntengroep en de voorkeur om deze groep audiovisueel af te scheiden van de patiëntenstroom van volwassenen in het ziekenhuis, kunnen beiden tegemoetgekomen worden door de operaties van kinderen in de planning te bundelen in een volledig uitgerust OK. Hoewel deze afscheiding voordelen biedt op het vlak van materiaalgebruik en op het vlak van de planning van de anesthesisten, is de impact op de patiëntenplanning nauwelijks onderzocht. Daarom onderzoeken wij de resulterende veranderingen in de wachttijden van zowel de volwassen als de pediatrische patiënten en de impact die de afscheiding zou hebben op de operationele performantiemaatstaven.

Tenslotte, waar we in de vorige hoofdstukken de verschillende bronnen van onzekerheid op de dag van de operatie als gegeven beschouwden, kijken we in Hoofdstuk 6 naar verschillende aspecten die een rol kunnen spelen in het verminderen van die onzekerheden. Ten eerste presenteren we een exploratieve analyse over hoe de reorganisatie van de huidige capaciteit aan overuren effect heeft op de gerealiseerde overuren, op het aantal operaties die geannuleerd moeten worden, en op de toegangstijden voor spoedgevallen. Deze inzichten kunnen het ziekenhuis ondersteunen in hun zoektocht naar personeelsshiften en een overurenbeleid dat erop gericht is om de tevredenheid van het OK-personeel te verhogen. Ten tweede bespreken we de inzichten die we kregen uit een analyse van de reële operatieduurtijden. Deze inzichten kunnen bijdragen aan toekomstig onderzoek rond de correcte schatting van de operatieduurtijden, wat zowel in de literatuur veel besproken wordt en ook in de praktijk een dagelijkse uitdaging blijft.