Ouderenvriendelijke steden: Antwerpse districten onder de loep (Ouderenvriendelijk Antwerpen)

PROBLEEMSCHETS - De vergrijzing en verzilvering van onze bevolking stelt onze gezondheidszorg, welvaartstaat en steden voor nieuwe, steeds groter wordende uitdagingen. Hoewel deze leeftijdsgroep enorm veel te bieden heeft (een rijkdom in ervaring en kennis op gebied van wonen, leven, werken, sociale participatie enz.), dringt de vraag zich op of het aanbod dat de oudere volwassenen omringt voldoende aangepast is aan hun specifieke noden. Hoe zorgen we ervoor dat onze wegen, pleintjes, woningen, vrijetijdsaanbod, zorg en dienstverlening toegankelijk blijven voor deze groter wordende groep? In 2010 richtte de World Health Organization het programma ‘Age-friendly cities and communities’ op om binnen acht verschillende domeinen te werken rond drempels tot welzijn en actieve participatie voor oudere burgers in een stedelijke context. Met dit onderzoek willen we een beter én ruimer zicht krijgen op de ervaringen en noden van ouderen binnen Hoboken en Borgerhout, om zo in co-creatie met ouderen en lokaal beleid te werken aan een ouderenvriendelijkere woon- en leefomgeving. Dit project beoogt voor de komende twee onderzoekjaren een getrapte aanpak, omdat we in een nieuw district altijd beginnen met het afnemen van de algemene survey en het jaar nadien inzoomen op een specifieke uitdaging, op basis van de resultaten uit het eerste jaar. 

ONDERZOEKSVRAGEN - Algemene onderzoeksvragen: In welke mate ervaren oudere, niet-residentieel wonende Antwerpenaren hun district als ouderenvriendelijk? Wat zien de oudere, zelfstandig wonende inwoners van een Antwerps district als prioritaire actiepunten om kwalitatief, niet-residentieel wonen te bevorderen? - Onderzoeksvragen voor district Hoboken: Hoe ouderenvriendelijk schatten 65-plussers uit Hoboken de publieke ruimte van hun district in? Hoe kunnen we inzichten verkrijgen uit een objectieve geografische analyse van mobiliteits- en openbare ruimte-aspecten? Op welke manier kunnen we de perspectieven van ouderen naadloos integreren in de bevindingen die voortkomen uit deze evaluatie? Welke aanbevelingen volgen uit dit belevingsonderzoek? - Onderzoeksvragen voor district Borgerhout: In welke mate ervaren oudere, niet-residentieel wonende bewoners van Borgerhout dit district als ouderenvriendelijk? Welke mogelijke verbeterpunten zien zij in hun district om te werken aan een meer ouderenvriendelijke omgeving 

ONDERZOEKSOPZET EN METHODOLOGIE 1) Aanpak district Hoboken De reeds vergaarde gemixte datapool (pilootproject) en community planning methodieken zullen dienen als basis voor de ontwikkeling van een leidraad voor ‘Reconnaissance trips’ of ‘knelpuntwandelingen’ die in de verschillende wijken in Hoboken georganiseerd zullen worden. Op deze manier wordt samen met ouderen én het districtsbestuur de situering van knelpunten binnen de thema’s publieke ruimte en basismobiliteit helder in kaart gebracht. Sterkten en zwakten kunnen worden geïnventariseerd en digitaal gelokaliseerd waardoor analyse van geodata mogelijk wordt en er locatie gebonden bevindingen kunnen worden geformuleerd. Bijkomend voordeel van deze digitale aanpak zijn de sterke visualisatietechnieken van een GIS waardoor de geografische analyse op maat van de doelgroep kan worden gevisualiseerd. - Doelgroep: zelfstandig wonende 65-plussers in district Hoboken, districtsbestuursleden Hoboken - Onderzoeksmethoden: Co-creatief en participatief onderzoek. Onder andere door digitale datacollectie aan de hand van knelpuntwandelingen waarbij ouderen, onder begeleiding van AP studenten, zwakten en sterkten aanduiden op een app. Eventueel kunnen ook foto's worden toegevoegd. Deze app wordt gevisualiseerd via een geografisch informatiesysteem, waardoor het mogelijk wordt de verzamelde locatie gebonden data automatisch te verwerken. (datacollectie ook door ouderen, knelpuntwandelingen met taskforce van ouderen + districtsbestuursleden). 2) Aanpak district Borgerhout De noden van de ouderen worden bevraagd aan de hand van de gevalideerde checklist van de WHO. We beogen een representatieve steekproef voor de niet-residentieel wonende 65-plussers in Borgerhout. Hiertoe worden studenten en vrijwilligers (65+) ingeschakeld (idem pilootproject). Vervolgens leggen we de bevindingen uit deze survey voor aan een drietal focusgroepen met een diverse groep oudere respondenten. Zo willen we de ervaringen achter de cijfers capteren én samen met deze burgers prioriteiten en actiepunten identificeren om de ouderenvriendelijkheid van het district te bevorderen. Deze nieuwe datapool legt de focusthema’s voor onderzoeksjaar 2 bloot. - Doelgroep: zelfstandig wonende 65-plussers in district Borgerhout - Onderzoeksmethoden: mixed methods Kwantitatief: vragenlijst (digitaal/papier) Kwalitatief: focusgroepen bij ouderen