Publieke handhaving van Europees consumentenrecht in België: een analyse van de juridische effectiviteit op basis van het Europees recht en rechtsvergelijking

Korte inhoud:De handhaving van Europees consumentenrecht in de lidstaten van de EU onderging het voorbije decennium verschillende vernieuwende impulsen door de rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU en nieuwe EU-wetgeving. Vaak lag de nadruk op het verkrijgen van een toegenomen effecti-viteit van de nationale handhaving, waarbij vooral publieke handhaving ook steeds meer op de voorgrond treedt als een pertinent mechanisme. Dit proefschrift analyseert de effectiviteit van de publieke handhaving van het materieel consumentenrecht in België. Eerst onderzoekt het proefschrift wat effectiviteit in het EU-recht inhoudt op basis van algemene beginselen in het EU-recht. Zo moet nationale handhaving naleving en rechtsbescherming bij con-sumentenbescherming nastreven. Sancties moeten voorts “doeltreffend, evenredig en afschrik-kend” zijn, terwijl de beginselen van behoorlijk bestuur, de rechtszekerheids- en legaliteitsbeginse-len en het ‘ne bis in idem’-beginsel een belangrijke rol spelen om de effectiviteit te begrenzen. Binnen dat kader komt vervolgens de vernieuwende EU-wetgeving aan bod, met name de SCB-verordening, de Omnibusrichtlijn en de Richtlijn Representatieve Vorderingen. Onderzocht wordt welke functies publieke handhaving volgens dit EU-recht in de lidstaten vervult of zou moeten ver-vullen om de effectiviteit na te streven of te verhogen. Uit deze analyse blijkt dat publieke handhaving in het EU-recht een noodzakelijke complementaire functie heeft door voor afschrikking te zorgen bij overtreders, vooral bij inbreuken die vele consu-menten treffen. Op lidstaten rust dan weer een aanvullingsverplichting wanneer private handha-vingsmechanismen er niet in slagen om in naleving en rechtsbescherming te voorzien, met name door alternatieve handhavingsmechanismen te organiseren. Publieke handhaving kan één van die mechanismen zijn. Het snel en vroegtijdig optreden tegen inbreuken via bijzondere digitale bewa-rende maatregelen en zorgen voor compensatie van benadeelde consumenten zijn echter ver-plichte functies voor publieke handhaving bij grensoverschrijdende inbreuken. Nadien toetst het onderzoek de publieke handhaving in België aan dat effectiviteitskader van het EU-recht, die strafrechtelijk van aard is. Bovendien vindt een rechtsvergelijking plaats met Neder-land en Finland omwille van hun alternatieve modellen, respectievelijk administratiefrechtelijke handhaving en publieke handhaving die via de burgerlijke rechtbanken verloopt. Als algemeen besluit geldt dat de publieke handhaving in België grotendeels beantwoordt aan het effectiviteits-kader van het EU-recht, mits een aantal gerichte aanpassingen geïnspireerd op de twee buiten-landse rechtsstelsels. Het betreft onder andere: de systematische publicatie van beslissingen, het versterken van zelfregulering bij reclame, het plaatsen van publieke handhaving van kredietrecht bij de FSMA, een openbaar register van oneerlijke bedingen, specifieke sanctionering van natuurlij-ke personen die geen onderneming zijn en een verdere inperking van gevangenisstraffen.

ISBN:9789403038759

Jaar van publicatie:2025

Toegankelijkheid:Closed