Zaden van Vetrouwen: Verkenning van staholderperspectieven van GMO- en CRISPR landbouw in Bangladesh

Genetisch gemodificeerde (GM) gewassen bieden veelbelovende oplossingen voor de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s), zoals de aanpak van klimaatverandering, armoedebestrijding, gezondheid en voedselzekerheid. In Bangladesh zijn twee belangrijke GM-gewassen ontwikkeld: Gouden Rijst en Bt Aubergine. Gouden Rijst werd ontworpen om vitamine A-tekort te bestrijden door biofortificatie met provitamine A. Bt Aubergine werd ontwikkeld om resistent te zijn tegen de fruit- en scheutboorder, een plaag die tot wel 86% van de aubergine-oogst kan vernietigen.

Ondanks hun potentieel hebben beide gewassen te maken gehad met implementatieproblemen. Gouden Rijst, hoewel goedgekeurd in de Filipijnen, ligt in Bangladesh stil door regelgevende en juridische belemmeringen. Bt Aubergine is wel goedgekeurd en succesvol in het verbeteren van opbrengsten en boereninkomens, maar de adoptie blijft in sommige regio’s laag. Dit komt deels door zwakke coördinatie en communicatie tussen belangrijke stakeholders – boeren, ngo’s, overheidsinstanties, zaadbedrijven en onderzoekers – wat leidt tot wantrouwen en inconsistente kennisdeling.

Een nieuwe generatie gewassen op basis van CRISPR-genoomediting is nu in opkomst in Bangladesh. In tegenstelling tot traditionele GM-technologie maakt CRISPR het mogelijk om nauwkeurige aanpassingen binnen dezelfde soort te doen, zonder de introductie van vreemd DNA. Dit kan de technologie mogelijk acceptabeler maken voor beleidsmakers en het brede publiek. Onderzoeksinstellingen binnen het National Agricultural Research System (NARS) in Bangladesh ontwikkelen al CRISPR-gewassen, waaronder hoogrenderende aromatische rijst, aubergine resistent tegen bacteriële verwelking, hoog-amylose rijst voor diabetesmanagement en zouttolerante rijst.

Belangrijk is dat het regelgevend kader in Bangladesh onderscheid maakt tussen conventionele GGO’s en genoom-bewerkte gewassen. Wanneer een plant via CRISPR-methoden zoals SDN-1 of SDN-2 wordt ontwikkeld en geen vreemd DNA bevat, kan deze worden geregistreerd als een conventioneel gewas, mits dit wordt geverifieerd door het Institutional Oversight Body (IOB) en de Evaluatiecommissie van de Bangladesh Agricultural Research Council (BARC). Deze juridische interpretatie kan de perceptie van stakeholders sterk beïnvloeden: gewassen die als “niet-GGO” worden geclassificeerd, ondervinden vaak minder weerstand, ook al zijn de wetenschappelijke verschillen subtiel.

Dit project onderzoekt de percepties van stakeholders over zowel GGO- als CRISPR-technologieën, met bijzondere aandacht voor de manier waarop wetgeving de standpunten, het vertrouwen en de bereidheid tot adoptie beïnvloedt. Ons doel is om de basis te leggen voor een door stakeholders gedragen communicatie- en marketingstrategie die goed geïnformeerd, inclusief en responsief is. Bovendien dient deze verkennende studie als fundament voor verdere samenwerking en onderzoek.